Never the twain shall meet?

For a summary in English, please see after the Dutch text.
Met deze titel doel ik op de vraag of we ooit in staat zullen zijn om het sluitend bewijs te leveren dat mensen in Nederland die de naam Orie dragen, aan elkaar verwant zijn. In Nederland? Ja, want de naam bestaat ook elders b.v. in Suriname en de Verenigde Staten. Maar die laat ik hier maar even buiten beschouwing.
Binnen Nederland onderscheiden we twee takken te weten de Friese tak en de Wassenaarse tak. Op basis van DNA-onderzoek hebben we al vastgesteld dat het zo goed als zeker is dat beide takken dezelfde stamvader hebben. Maar DNA-onderzoek is één ding, het bewijs ook kunnen documenteren is weer wat anders. Tot op heden hebben we de volgende aanwijzingen verzameld. (Bij die "we" behoren ook uitdrukkelijk medespeurders Ans Orie en echtgenoot Cor Smits.)

De hypothese is dat beide takken afstammen van Nicolaas Orie* die op 27 april 1773 is overleden in Den Bosch. Hij trouwt met Margaretha Luijben, telg uit een bekend Brabants geslacht. Van Nicolaas is niet veel meer feitelijks bekend, van Margaretha meer. Zij is op 16 juni 1711 gedoopt te Hedikhuizen als dochter van Johannes en Elisabeth de Hardt.

Het echtpaar krijgt 4 of 5 kinderen:
Franciscus (o.b.v. zijn 3 huwelijksdata waarschijnlijk het oudste kind)
Elisabeth ~ Den Bosch 6 april 1745
Josephus ~ Den Bosch 30 december 1746/† Den Bosch 6 april 1788
Joannes** ~ Den Bosch 30 december 1746
Adrianus ~ Den Bosch 14 februari 1750/† Leeuwarden 30 maart 1827
Wij beschouwen deze Adrianus als de stamvader van de Friese tak.
Genoemde Elisabeth is in deze periode de enige persoon met die naam.

Voor zover relevant voor dit verhaal, hierna nog een paar verdere nazaten van de kinderen van Nicolaas en Margaretha.

Josephus trouwt te Den Bosch op 28 oktober 1767 met Maria Catharina van den Acker. Zij krijgen tenminste 2 kinderen:
Nicolaus ~ Den Bosch 18 december 1764; getuige Elisabeth Orie.
Ludovica ~ Den Bosch 20 november 1767

Tot zover gebeurtenissen die zich in Den Bosch hebben afgespeeld.

In Middelburg betalen ene Louisa Ori en Hendrik Schoof trouwgeld. Het is 19 april 1791.
Louisa † Vlissingen 7 november 1807
Hendrik † Vlissingen 17 maart 1815, hij is dan 47/48 jaar. Ergo * ca 1767.
De vraag rijst of Louisa en Ludovica dezelfde personen zijn. Want Louisa duikt ook elders weer op en wel in Wassenaar.

In Wassenaar wonen Klaas Orie (~ mogelijk Leiden ca 1769) en zijn vrouw Susanna de Vlaming. Zij trouwen op 10 maart 1798 te Leiden. Getuige is "Maurits Sin, een neeff uit Den Bosch". Wie deze Maurits is, is niet bekend maar de naam "Sin" komt rond die tijd in het Brabantse wel voor.
Klaas zien wij als de stamvader van de Wassenaarse tak. Zijn nazaten komen later in Loosduinen terecht.

De vraag is hoe deze Klaas (Nicolaus?) in het plaatje past. Wie zijn zijn ouders? Zijn veronderstelde doop in Leiden is tot op heden niet te vinden. Dus is hij misschien de Nicolaus uit Den Bosch? Klaas was in ieder geval katholiek zoals ook het gezin uit Den Bosch.

Maar er zijn meer connecties, die mogelijk teruggaan naar Den Bosch.

De oudste zoon van Klaas en Susanna, Nicolaus wordt op 9 juni 1798 te Leiden gedoopt; getuigen zijn Elisabeth Orie en Nicolaus Pamboer. 
Dezelfde(?) Elisabeth is ook al driemaal getuige geweest bij de doop van kinderen van haar broers Josephus, Adrianus en Franciscus (en niet van Joannes!) n.l. in resp. 1764, 1774 en 1785. Indien Klaas en Nicolaus dezelfde personen zijn, dan is zij doopgetuige geweest bij zowel de vader als de zoon. Elisabeth moet dan pas na 9 juni 1798 overleden zijn. Daar moet nog uitsluitsel over gevonden worden.

De jongste zoon van Klaas en Susanna, Lodewijk, wordt op 19 juli 1807 te Wassenaar gedoopt; getuigen zijn de Middelburgse Louisa Ori en Hendrik Schoof. De naam Lodewijk komt tot dan toe niet in de familie voor. Mogelijk is die naam afgeleid van Ludovica/Louise.

Er zijn dus aanwijzingen dat de twee takken teruggaan op één stamvader. Voor mijn gevoel ligt de sleutel bij Klaas. Wanneer we kunnen vaststellen waar hij precies vandaan komt en wie zijn ouders zijn, dan zijn we waarschijnlijk een hele stap verder. Tot die tijd blijft het puzzelen. Aanwijzingen uit de genealogische gemeenschap zijn van harte welkom!

* De naam kent vele verschijningsvormen o.a. O(u)rij, Hore, Auri e.v.a.
** Een tweelingbroer van Josephus maar mogelijk dezelfde persoon
Gelijke kleuren veronderstellen dezelfde persoon.

Summary in English

Every genealogist is entitled to a brick wall. Some people are really lucky, they have several. But let me tell you about ours. It is a problem with the ancestors of my wife. In 2007 The Netherlands counted 549 persons with the surname Orie. On the map you can see where they lived (in the yellow areas). The largest concentration was in The Hague (dark yellow). Now, the question is, are they all related? And the answer is, we don't know for sure but we think so. Our presumption is based on a DNA test of the two Orie branches.
The first branch is the so called Frisian branch. the forefather is Adrianus Orie ( ~ Den Bosch, Feb. 14 1750/† Leeuwarden, Mar. 30 1827). His father Nicolaas is the oldest Orie we know. He died in Den Bosch on Apr. 27, 1773.
But there is also a Klaas (short for Nicolaas) Orie. He was baptized around 1769. Most of his married life he lived in Wassenaar, a village near The Hague. And he is the culprit of all uncertainty. We haven't got the foggiest idea where he came from or who his parents were. But there are several indications that point in the direction of a Den Bosch origin. The indications include marriage and birth witnesses with Den Bosch ties.
So that is what this post is all about, describing the things we have found thus far. I think repeating all details mentioned above wouldn't serve any purpose. But if you are interested in those I'll be happy to translate them for you. In the meantime we continue our quest.

Orie's, all in the family?

For a summary in English please see at the end of the Dutch text.
Als ik dit schrijf is de uitslag nog niet binnen. De uitslag? Ja, de uitslag van het DNA-onderzoek dat mogelijk kan aantonen dat de meeste Orie's in Nederland familie van elkaar zijn. Het is op 16 januari bij het laboratorium ingeleverd en we wachten nu in spanning af. Maar misschien eerst wat toelichting wie er wat gedaan heeft en over welke familie's het eigenlijk gaat.
Een behoorlijk aantal jaren geleden heeft Hendrikus Johannes Orie, beter bekend als Henk en oudste zoon van Hendrikus Johannes Orie en Emma Augusta Mathilda Götze, het initiatief genomen om de stamboom van de Loosduinse Orie's uit te laten pluizen. Hij schakelde daarvoor een genealogisch bureau in dat met allerlei fraaie resultaten, inclusief een familiewapen, aankwam.
In een iets later stadium kwam Henk in contact met Cornelis (Cor) Smits en Johanna Petronella (Ans) Orie. Dat was nadat hij de vader van Ans had aangeschreven. Omdat die op dat moment al overleden was, kwam zijn brief, via de moeder van Ans, bij Ans en echtgenoot terecht. Die brief wekte hun belangstelling en vanaf dat moment behoren zij ook tot de schare der genealogen.
Al gauw bleek dat het door Henk gebruikte genealogisch bureau er een potje van had gemaakt, er klopte niet veel van hun bevindingen. Zowel het gevonden familiewapen als een relatie tot een Franse bisschop, moesten naar het land der fabelen verwezen worden.
Op een gegeven moment ben ik ook met Ans en Cor in contact gekomen, via internet als ik me goed herinner. We hebben toen onze kennis en krachten gebundeld met als resultaat dat we hebben vastgesteld dat alle Nederlandse Orie's behoren tot wat we voor het gemak maar de Friesche tak (daartoe behoort Ans) noemen òf de Wassenaarse tak die op een bepaald moment in Loosduinen terecht kwam.

De oudste Orie, die we kennen, is Nicolaas Orie. Het enige dat we van hem weten is dat hij getrouwd is met Margaretha Luijben, 5 kinderen had, van beroep militair was en dat hij op 20 apr. 1773 in Den Bosch is overleden. Hij is begraven in de St. Geertruidakerk aldaar. Waar deze Nicolaas vandaan komt, is ons nog niet bekend. Wel is bekend dat hij van veel Orie's de stamvader is. Tot op heden hebben we alleen maar aan kunnen tonen dat alle leden van de Friesche tak van hem afstammen.

Maar er zijn meer Orie's. Wanneer we de herkomst van de Loosduinse Orie's uitzoeken, dan komen we uiteindelijk terecht bij ene Klaas Orie. Gedoopt in 1769 in Leiden, trouwt hij op 10 mrt. 1798 met Susanna de Vlaming en vestigt zich vervolgens  in Wassenaar. Klaas is metselaarsknecht van beroep. Alle Loosduinse Orie's kunnen Klaas voorlopig als hun stamvader beschouwen.

Petrus Franciscus Orie x
Sara Jozina de Lijser

Het is verleidelijk te denken dat Nicolaas uit Den Bosch en Klaas uit Leiden/Wassenaar wel wat met elkaar te maken zullen hebben. Nicolaas, Klaas, dat heeft toch duidelijke overeenkomsten. Inderdaad, dat zou kunnen maar nu nog het echte bewijs! Vermoedens en halve bewijzen zijn er zeker wel. Zo zijn er duidelijke aanwijzingen dat de Wassenaarse tak eind 18e, begin 19e eeuw bindingen had met (familieleden uit) Den Bosch. Zo was een neef uit Den Bosch getuige bij het huwelijk van eerder genoemde Klaas. Nog belangrijker is dat Ans en mijn echtgenote Jeanne het eigenlijk wel zeker weten. Ze zien elkaar al als nichten en het voelt als familie. Leuk, maar zo zit genealogische bewijsvoering niet in elkaar!

Hendrik Jacobus Orie x
Trijntje Sibbeltje Venema

Wat treffender is, is de uiterlijke gelijkenis tussen de vader van Ans en Henk, de vader van Jeanne. Oordeelt u zelf. Zeker geen tweelingen maar enige gelijkenis is er zeker, vinden wij.
Aan al deze tergende onzekerheid kan je tegenwoordig een eind maken door een DNA-verwantschapsonderzoek te laten doen. Zo'n onderzoek is gebaseerd op het gegeven dat het Y-chromosoom altijd voor zo goed als 100% overgaat van vader op zoon op zoon enz. M.a.w. overgrootvader en achterkleinzoon hebben beiden, behoudens zeer kleine mutaties, het zelfde Y-chromosoom. Door middel van een test is dat aan te tonen. Wat is daarvoor nodig? Niet zoveel. Een paar wattenstaafjes om wangslijm af te nemen en een laboratorium dat dergelijke tests uitvoert. En dan natuurlijk nog een mannelijk vertegenwoordiger van de Friesche tak en ééntje van de Wassenaarse tak. De beide "nichten" hebben elk hun broer bereid gevonden aan die test mee te doen. André is de man van de Friesche tak en Homme vetegenwoordigt de Wassenaarse tak.
Hieronder de stamreeksen van beide mannen.

Stamreeks van André Orie

Stamreeks van Homme Nicolaas Orie

Generatie VIII André Orie, geb. Amsterdam op 12 mrt 1954, tr. Leiden op 6 jan 1977 met  Marianne Turenhout, geb. Leiden op 22 mrt 1954.                                 Generatie VII Petrus Franciscus Orie, geb. Amsterdam op 1 mrt 1907, rijksambtenaar PTT, ovl. Leiden op 11 mrt 1972, tr. Amsterdam op 1 mrt 1934 met Sara Jozina de Lijser, geb. Zuidzande op 13 mei 1908, ovl. Leiderdorp op 6 okt 1992.                 Generatie VI Jan Lolle Orie, geb. Amsterdam op 9 mrt 1884, melkventer, bakker, ovl. Hilversum op 1 feb 1968, tr. Amsterdam op 30 mei 1906 met Johanna Petronella Lacour, geb. Amsterdam op 13 nov 1883, ovl. Hilversum op 10 jan 1969. Generatie V Petrus Franciskus Orie, geb. Leeuwarden op 3 jan 1850, militair, fabrieksarbeider, koopman, ovl. Amsterdam op 21 mrt 1929, tr. Leeuwarden op 27 jan 1878 met Aukje Lolles Wielenga, geb. Nijehaske op 3 apr 1852, dienstbode, ovl. Amsterdam op 4 jan 1928.                 Generatie IV Nicolaas Orie, geb. Leeuwarden op 25 jun 1812, schoenmaker, ovl. Leeuwarden op 30 jun 1866, tr. (1) Leeuwarden op 10 dec 1843, met Clara Scheffer, geb. Leeuwarden op 17 dec 1814, koopvrouw, ovl. Leeuwarden op 14 mrt 1857. Generatie III Petrus Franciscus Orie, ged. Workum op 5 mei 1788, schoenmaker, ovl. Leeuwarden op 27 mrt 1856, tr. Leeuwarden op 1 nov 1806 met Theodora Dirkje Gerrits, geb. Leeuwarden op 30 jun 1779, ovl. Leeuwarden op 8 mrt 1858. Generatie II Adrianus Orie, ged. 's‑Hertogenbosch op 14 feb 1750, ovl. Leeuwarden op 30 mrt 1827, tr. (1) 's‑Hertogenbosch op 27 jul 1773 met Johanna Imhoff, ged. 's‑Hertogenbosch op 15 jul 1748, ovl. Leeuwarden op 9 jan 1817.                 Generatie I Nicolaas Orie, militair, ovl. 's‑Hertogen-bosch op 20 apr 1773, relatie met Margaretha Luijben, ged. Hedikhuizen op 16 jun 1711.

Generatie VII Homme Nicolaas Orie, geb. Den Haag op 22 sep 1946, chauffeur, medew.veiling CCWS, tr. Den Haag op 1 dec 1967, met  Elisabeth Cornelia Wilhelmina Maria Zuiderwijk, geb. Monster op 25 jul 1948, schoonheidsspecialiste.                 Generatie VI Hendrik Jacobus Orie, geb. Loosduinen op 23 nov 1918, rubberbewerker, autogeen lasser, ovl. Den Haag op 20 apr 2007, tr. Den Haag op 28 okt 1942 met Trijntje Sibbeltje Venema, geb. Onstwedde op 5 mrt 1920, huisvrouw, ovl. Den Haag op 16 feb 2007.                 Generatie V Nicolaas Orie, geb. Loosduinen op 1 nov 1897, electricien, rijwielhandelaar, ovl. Den Haag op 5 sep 1977, tr. Den Haag op 11 sep 1918 met Adriana van Asten, geb. op 23 jul 1898, huisvrouw, ovl. Den Haag op 24 dec 1979. Generatie IV Hendrik J. Orie, geb. Loosduinen op 2 feb 1878, electricien GEB, ovl. Enschede op 1 apr 1945, tr. Den Haag op 23 jun 1897, met Elizabeth van der Lende, geb. Wolvega op 2 jun 1869, ovl. Den Haag op 29 jul 1947.                 Generatie III Nicolaas Orie, geb. Wassenaar op 1 apr 1850, koopman, ovl. Den Haag op 11 dec 1916, tr. Loosduinen op 6 sep 1873 met Wilhelmina Maria Tetteroo, geb. Loosduinen op 7 feb 1849, ovl. Loosduinen op 22 dec 1905.                 Generatie II Lodewijk Orie, ged. Wassenaar op 19 jul 1807, ovl. Wassenaar op 2 feb 1867, tr. (1) Wassenaar op 27 apr 1832, met Dirkje Langeveld, geb. Wassenaar op 12 jan 1808, ovl. Wassenaar op 17 okt 1853.                 Generatie I Klaas Orie, geb. Leiden, ged. in 1769, metselaarsknecht, ovl. Wassenaar op 27 jun 1808, tr. Leiden op 10 mrt 1798,  met Susanna de Vlaming, ged. Wassenaar op 4 okt 1772, arbeidster, ovl. Wassenaar op 26 nov 1851. [Index]

Wanneer het onderzoek aantoont dat er een duidelijke overeenkomst is tussen de DNA-monsters van André en Homme, dan betekent dat, dat beide stamreeksen ergens in één persoon bij elkaar moeten komen. Bij wie dat precies is, tja, dat is aan ons om verder uit te zoeken. Maar dan weet je in ieder geval zeker dat de verbinding er is. 

Dan is het ook nog mogelijk dat er geen overeenkomsten zijn. Dat zou betekenen dat er geen verwantschap is. Maar dat betekent niet dat er geen familieband is. Want het kan zo zijn dat ergens in deze 15 (!) generaties een echtgenote een kind van een "vreemde" heeft gekregen. En dan wordt het oorspronkelijk Y-chromosoom niet meer doorgegeven. De naam Orie wel natuurlijk, zodat er in dat opzicht nog steeds een familieband kan zijn.
En dan is er nog een tussenmogelijkheid n.l. dat de uitslag noch positief noch negatief is. Om dat te begrijpen is het goed te weten dat binnen het Y-chromosoom wordt getest op het voorkomen van z.g. STR-markers. Daarvan zijn er meer dan 100. Onze test is gebaseerd op onderzoek naar 16 markers, voldoende voor ons doel. Maar als het er nu minder zijn, dan ontstaat er een grijs gebied. Het laboratorium zal dan, denk ik, vermoedelijk, misschien of onwaarschijnlijk als kwalificatie gebruiken om een eventuele verwantschap aan te geven.

Eigenlijk heb je dus alleen absolute duidelijkheid bij een positieve uitslag.

Jac Orie van de Wassenaarse tak,
schaatscoach van de Activia & Brand Loyalty-ploeg

Op 25 januari heeft het laboratorium aan Cor gevraagd hoeveel generaties er tenminste tussen André en Homme zitten. Dat zijn er tenminste 7 of 8! Voor mijn gevoel is dat een indicatie dat er geen eenduidige uitslag is, er is kennelijk twijfel. Afijn, we horen het binnenkort. 

Alphons Orie van de Friese tak,
president van het Joegoslavië-tribunaal

Gisteren, 1 februari belde Cor met de mededeling dat het onderzoek naar de 16 STR-markers, heeft geresulteerd in een match van 14 van die markers. In de woorden van de laboratoriumdame die Cor belde, betekende dat dat het wetenschappelijk bewijs, dat beide Orie-takken aan elkaar gerelateerd zijn, niet geleverd is. Maar, zo formuleerde zij dat, er is een sterk vermoeden dat die relatie er wel degelijk is. Het DNA-rapport geeft hierover ook geen verdere duidelijkheid. Vooralsnog gaan de onderzoekers, Ans, Jeanne, Cor en ik er vanuit dat de familieband er wel degelijk is. Het is in ieder geval een stimulans om verder op zoek te gaan naar dat ene stukje informatie, het papieren bewijs dat zeker ergens in een archief ligt, hopen we. De grote vraag is: waar, o waar? U hoort nog van ons! Hopen we. En in de tussentijd, Orie's? Het is allemaal familie!



Brief summary

Whether the surname 'Orie'* is truly of Dutch origin, I don't know. In fact I suspect it is not. There may very well be some French or Swiss blood involved. What I do know is that there are many Orie's living in The Netherlands. The question is whether they are all related. There are several ways to find out. One is to do some proper genealogical research. That we did. The 'we' in this respect are Ans Smits-Orie and husband Cor. I met them on the internet years ago. My interest in the surname Orie is because my wife is an Orie as well. To cut a long story short, sofar we have been unable to prove that all Dutch Orie's are related. During our research we have determined that there are two branches with possibly the same progenitor. The first branch we call the Frisian branch, the second one the Wassenaar branch. 
There are indications that members of both branches knew each other some 215 years ago. But so far there is no definite proof. The little 'proof' there is, is of a circumstantial nature. A certain person appearing as a witness during a wedding, a look alike resemblance between two men** and of course the female instinct of both Ans and my wife. They both feel they are family. What else can I do but rest my case?
Well, there is always the possibility of doing a DNA-test. And we decided to do just that. We approached two male representatives of each branch, André and Homme***. They were prepared to provide a Leiden laboratory with specimen of their DNA. And yesterday there was the long awaited call from the lab. They had good news and bad news. The bad news was that there is no 100% scientific proof of a relationship between both branches. Our DNA-test consisted of a comparison of 16 STR-markers in both samples. The result of the test is that there is a match for 14 markers. The lab lady said that in their terminology this means that there is a strong presumption that there is indeed a relationship. Although they don't put that in writing, for us that is sufficient to continue our investigations in archives and on the internet. We "know" we are on the right track! No matter what, both Ans and Jeanne feel that their female instinct has been right. So until further notice and assuming my calculation of the generations between them is correct, Ans and Jeanne are 5th cousins. It's all in the family!

Jane Clare Orie (r) and
sister Joan

* To readers in the USA the surname Orie may sound familiar. They may know Jane Clare Orie, a former member of the Pennsylvania Senate. Last year she frequently made the papers. I am not aware of any relationship with the Dutch Orie's.
** See the black and white pictures above.
*** Their lineage (stamreeks) is shown in the table above.

Photo credits:
Alphons Orie sense-agency
Jac Orie timsimaging
Jane Clare & Joan Orie Post-gazette.com

Sepia Saturday - Dolly Haas

Voor de Nederlandse tekst, zie na de Engelse tekst.

Sepia Saturday, a Kay and Allen invention

My mother was an avid collector of postcards picturing movie stars. To put this hobby in perspective, I am talking about her schooltime period. So the cards are showing the stars of the pre-second World War era such as Greta Garbo, Maurice Chevalier and Lilian Harvey. Many of these cards survived the war and some fifteen removals, an achievement in itself!
The first one I want to put on display is the one showing Dolly Haas, a popular German actress. Germany, and in particular Berlin, was the center of the pre-war movie industry in Europe. She was born in Hamburg, Germany in 1910 and died in New York on September  16, 1994. Being of Jewish descent she came to the States prior to the war. Later she was married to legendary caricaturist Al Hirschfeld. Also she played a part in the Alfred Hichcock film I confess in 1953. The New York Times wrote in her obituary that she was "a petite and vivacious actress on stage and screen" and "a celebrated movie star in Germany with a brief Hollywood career".

In case you wonder what Dolly has to do with my family history and/or my genealogical activities, I have to refer you to the backside of this postcard. There you can see the card was addressed to my mother Fraulein Annie de Langen and mailed to her by her father, my grandfather. The postmark reads July 23, 1933. At that time my mother was 15 years old and on a schooltrip to Harzburg in Germany.  

Just click to see the details of my grandfather's handwriting

The reason why I am portraying this postcard is my grandfather's handwriting. It is so small, almost fragile, but nonetheless it is very legible. At the same time it is highly recognizable. Whenever I see it, I also see his face.
So by showing this postcard here I am linking my mother's hobby with my own favorite sport. What can a mother and son want more ...
Come to think of it, this postcard might contain my grandfather's DNA. Assuming that he attached the stamp in the traditional manner by licking its backside, his DNA may have been preserved there. And that is an intriguing thought...


Samenvatting
Toen mijn moeder nog een schoolmeisje was, spaarde ze enthousiast prentbriefkaarten van filmsterren. Dat waren dan natuurlijk de sterren uit de vooroorlogse periode zoals Greta Garbo, Maurice Chevalier en Lilian Harvey. Gelukkig hebben veel van die kaarten de oorlog overleefd en ook nog zo'n vijftien verhuizingen. Daarom kan ik ze nog op mijn blog laten zien.
De eerste in de rij is er eentje van Dolly Haas, een Duitse actrice van Joodse afkomst. Duitsland, en meer in het bijzonder Berlijn, was voor de oorlog het centrum van de Europese filmindustrie en Duitse sterren waren populair. Dolly werd in 1910 in Hamburg geboren. Waarschijnlijk vanwege haar afkomst, ging zij voor de oorlog naar de V.S. Daar trouwde zij met een bekende cartoonist en speelde in 1953 nog in een film van Alfred Hichcock. Zij overleed op 16 september 1994 in New York. In de New York Times verscheen een lovend in memoriam.


Mocht u zich afvragen wat Dolly met mijn/onze familiegeschiedenis te maken heeft, dan moet ik u naar de achterkant van de kaart verwijzen. Daar ziet u dat de kaart was geadresseerd aan mijn moeder, toen nog Fraulein Annie de Langen. De kaart is geschreven door haar vader, mijn grootvader, op 23 juli 1933. Mijn moeder was toen 15 jaar oud en op schoolreis naar Harzburg in Duitsland. De reden om deze kaart hier te tonen, is het handschrift van mijn grootvader. Dat is zo klein, zo fijn geschreven en toch zo goed leesbaar. Voor mij is het ook heel herkenbaar. Zie ik zijn handschrift, dan zie ik hem.
Verder vind ik het leuk dat deze kaart mijn moeders' vroegere liefhebberij aan mijn hobby genealogie verbindt. Wat kunnen een moeder en zoon nog meer wensen...
Nu ik er over nadenk, zou het best zo kunnen zijn Opa's DNA zich nog op de achterkant van de postzegel bevindt. Tenminste, wanneer ik er vanuit ga dat hij de zegel via een lik van zijn tong op de kaart heeft aangebracht. Een intrigerende gedachte...

The time gap within a generation

When looking at our youngest grandson, it ocurred to me that the little guy is the "product" of not only his parents. Many generations have contributed to his DNA, to his character, to his brainpower, to the way he looks etc. If you go back far enough, say seven generations, usually there are 2⁷ persons equalling 128 men and women who have unknowingly helped our grandson to become what he is and what he will be.
If I try to envisage what a generation looks like, I see a small number of people of about the same age, e.g. my four grandparents. They have all been born within 12 years of eachother. 
It seems obvious that the further you go back, that time span will increase. But I had no idea what that figure would be. 
So I consulted my genealogical data and selected all persons being part of that particular seventh generation. Of those I eliminated (sorry ancestors) all those of which the year of birth and death are unknown to me. Also I still have to look up 32 persons being the ancestors of my daughter-in-law's father. So they are not in as well. Taking all this into account, 57 ancestors remain. They are shown below.

NAME	YEAR
	BORN	DIED
Fredericus Muwis	1760	1834
Jacoba Betger		1833
Jan Hoksteen	1774	1812
Maria van Deudekom	1774	1842
Pieter van Oosten	1775	1852
Alida van Oosten	1779	1840
Leendert Barmond	1761	1816
Maria Plokhaar	1771
Korstiaan Kok		1844
Huigje Dirks Russel	1774	1821
Jan de Langen	1792
Maria Hendrika Carstens	1795	1867
Jacob Doelman	1804	1894
Maria van Berkel	1804	1848
Adam Barendregt	1794	1864
Jakoba Kleijwegt	1805
Lodewijk Orie	1807	1867
Dirkje Langeveld	1808	1853
Willemina Sprinkhuizen	1849	1905
Syger Reitses Visser	1789
Reintje Goitzes Zijlstra	1783
Francis van Asten	1802
Johanna van de Langeweg	1805
Nicolaas van Leeuwen	1811
Mietje Kans	1814
Willem Voortman	1802	1879
Adriana Kampert	1806
Rutgert Berends Venema	1811	1885
Jantie Hommes Klein	1802	1875
Geert Heikes Knip	1823
Jantje Hindriks Lemain	1820	1884
Doede Heines Klopstra	1788	1863
Hendrikje Mattheus van Halen	1797	1861
Jan Hendriks Schokker	1803	1876
Grietje Gerrits Duiker	1811	1859
Johannes Walles Veldhuis	1809
Sibbeltje Pieters Boomsma	1813
Pieter Hendrik Verburg	1807
Anna Sanderina Meulenberg	1809
Thomas Maat	1798	1862
Pieternella Verburg	1807	1880
Marcus Marcusse	1810	1880
Maria de Waal	1819	1878
Jan Breas	1792
Leintje Tazelaar	1804	1872
Gerard Adriaan Israel	1799
Maria Belleman	1799	1833
Cornelis Boot	1811
Lena van der Maas	1810
Jacob van Leeuwen	1773	1833
Pieternella van der Maas	1785	1855
Hendrik ter Burg	1806
Antje Trap	1802	1839
Jan van der Kemp	1801
Elisabeth Jansen	1801
Jan Weij	1814
Guurtje Veter	1821

As you can see, the time frame of all births is between 1760-1849 (89 years). Deaths took place between 1812-1905 (93 years). So these ancestors lived anytime between 1760 and 1905 which to me is an amazing 145 years! All in the same generation. The question of course is where all these big numbers come from.
I can think of two reasons. 
Certainly during the 18th, 19th and also during the first part of the 20th century, married couples in this part of Europe had many children. 10 or more was not uncommon. If for whatever reason the mother died (e.g. in childbirth), the father generally remarried fairly soon. He had to for practical reasons. Who else could run the household and take care of all the young ones? So in many cases there was a considerable age difference between the partners.
Another factor that will increase the time gap within a generation, may be caused by a marriage between an oldest child in one family and the youngest child in another family.
Both occurrences will certainly amplify each other. And if such events took place in subsequent generations, the time gap within a single generation will increase even further.


It is a funny idea that if all these contemporaries would have lived in the same area, they might have known each other without realizing they would be "joined" a few centuries later. The proof of the pudding is in the eating so I had a look at where those 57 ancestors were born. But even in a small country like The Netherlands they often lived more than 100 miles apart. And since travelling in those days was quite an enterprise, there is little chance they actually ever met, spouses excluded...

Distribution of ancestor places of birth in The Netherlands
and Belgium. The maximum distance between any two places
is a little over 200 miles.

Any (deviating) views on the above will be appreciated. And if you have calculated time gaps as well, I'll be interested to know.

Moederskindje

In de genealogie draait heel veel rond de familienaam van de man, in ieder geval tot voor kort. De familienaam van de man bepaalt de naam waar de kinderen het hun hele leven normaal gesproken mee moeten doen. Ben je door omstandigheden getooid met de naam van je moeder, dan worden er, zeker in bepaalde leefgemeenschappen, nog steeds wenkbrauwen gefrontst.

Gens Nostra, september 2006

Hoewel het door de generaties heen hanteren van de naam van de man voor genealogen een zeker gemak heeft, zit er tegelijkertijd een bepaald risico aan vast. En dat risico is dat iemand wel de naam van zijn vader kan dragen maar zeker weten of de goede man ook daadwerke-lijk (wel een toepasselijk woord in dit verband) zijn vader is, dat moet hij (of zij) maar afwachten. De vreemde bok die in allerhande weitjes graast, is een beestje van alle tijden. De vraag is alleen hoe aktief die bokken door de tijden heen zijn geweest. En daarover verschillen de meningen nogal. Wanneer je zo hier en daar op internet rondneust moet je haast wel tot de conclusie komen dat (in Nederland?) van alle geboren kindertjes tussen de tien en dertig procent verwekt zou zijn door een ander dan de legitieme vader. Ik vind dat eerlijk gezegd nogal hoge percentages. Er wordt dan onder meer geschermd met uitspraken van bedrijven die zich met DNA-testen bezig houden. Daar zouden hoge percentages mismatches geconstateerd worden. Maar ja, die vragenstellers hebben natuurlijk vaak al enige twijfel. Anders zou de vraag niet gesteld worden. Dat is dus niet een echt representatieve groep.

Mijn mede-NGV-lid, de heer B. van Dooren, heeft in september 2006 hierover een artikel geschreven in Gens Nostra. Ook hij had zo zijn twijfels over allerlei uitspraken op dit terrein. Veel zoeken leidde toen tot de conclusie dat er slechts één goed (Zwitsers) onderzoek is geweest met als uitkomst dat maximaal één procent van de veronderstelde vaders niet de biologische vader was. De reden dat er zo weinig onderzoek naar dit onderwerp is gedaan is dat het veelal op ethische problemen stuit.

Hoewel DNA-onderzoek langs de mannelijke lijn (Y-chromosoom) tot redelijk zekere uitspraken kan leiden, hebben ook vrouwen een DNA-element dat praktisch onveranderd van moeder op dochter overgaat. Dat is het mitochondriaal DNA (mtDNA). Van vrouwen die gezamenlijk in een matrilineaire lijn (moederslijn) voorkomen, kan daarom met zekerheid gezegd worden dat zij van elkaar afstammen.

In onze familie is de langste moederslijn die ik heb, die van onze dochter. De lijn gaat acht generaties terug, naar de 2e helft van de 18e eeuw.

Sibbeltje Jans Potter (? - ?)

Allegonda Elisabeth Steenstra (Bozum, ca. 1792 - ?)

Sibbeltje Pieters Boomsma (Wymbritseradeel, 8-5-1813 - ?)

Alegonda Elisabeth Veldhuis (IJlst, 16-6-1836 – Smallingerland, voor 1882)

Sibbeldina Schokker (Wymbritseradeel, 7-4-1864 – Hoogezand, 18-6-1895)

Ietje Klopstra (Groningen, 10-7-1892 – Den Haag, 15-11-1983)

Trijntje Sibbeltje Venema (Onstwedde, 5-3-1920 – Den Haag, 16-2-2007)

Adriana Orie (Den Haag, 29-8-1943)

Paula Miebies (Amstelveen, 12-5-1970)

Ietje Klopstra

Trijntje Sibbeltje Venema

Adriana Orie

Paula Miebies

Het is toch leuk om je te realiseren dat wanneer je dochter langs komt, je zeker weet dat er acht generaties DNA-geschiedenis bij je op de bank zit. 

Omdat ik aanneem dat Sibbeltje Jans Potter, Paula’s oudbetovergroot-moeder, in Friesland leefde, kan ik nu ook vaststellen dat Paula langs de bloedlijnen van moederskant voor 12,5% Friezin is, 37,5% Groningse en 50% Haagse. Maar dat is een wat dubieuze redenatie. In ieder geval kan je wel zeggen dat we allemaal moederskindjes zijn. En daar zult u het mee moeten doen.