Today...

G.Th. de Langen - A. Doelman
The Hague, Dec. 27, 1916

Voor de tekst in het Nederlands, zie na de Engelse tekst
Today 97 years ago my maternal grandparents got married. At the time my grandfather Gerardus Theodorus de Langen was 28 years old. Granny, her name was Antje Doelman, was four years younger. Their marriage lasted for almost 51 years. It came to an end when grandpa died on Oct. 20, 1967. 
Unfortunately I have no information about the wedding itself. I know it took place in The Hague but where it was celebrated I have no clue. Also the guest list vanished in the mist of history. However, it is more than likely that the persons mentioned in the marriage certificate participated in the festivities. Those were:

• the parents of the groom: Jan de Langen and Johanna Margaretha van den Bosch



Marriage certificate

• the father of the bride: Pieter Doelman

and the two witnesses:

• the brother of the groom: Bruno Jan de Langen
• the stepbrother of the bride: Anton Mattheus Warendorff

The official marriage took place in the town hall located at the Groenmarkt. It is probable that right after the official ceremony they went to the nearby studio of photographer C.J.L. Vermeulen at 11 Toussaintkade where their official wedding picture was taken. 

During the early months of their marriage the couple lived at the Hoefkade, a little south of the city center.

In 1903 grandpa started to work for a central procurement organization called Eigen Hulp. In 1916 he was still there making a career in the accounting department. 

As was normal in those days grandma's career was at home. She truly managed the household and the finances pertaining thereto. All income and expenses were recorded in a booklet. The first entry dates from December 28, 1916, one day after her marriage took place.

Record of household income and expenses Dec. 28-30, 1916

Although Grandma does not provide insight in what she bought, she shows how much she spends in the various shops on a daily basis. It is always fun to see the prices of the various articles of almost a century ago, right in the middle of the Great War. (To avoid misunderstandings, the Netherlands did not participate in this war but many people from Belgium fled to the low countries.)

Expenses December 28:

Grocer (kruidenier) 2 guilders and 24½ cents

Butcher (slager) 65 cents

Coal and peat (kolen en turf) 1 guilder 35 cents

Oil fuel (olie) 12 cents

Baker (bakker) 20½ cents

Milk (melk) 13 cents

Potatoes and vegetables (aardappels en groenten) 26½ cents 

Glassware (glas) 11 cents

To give you an impression of the value of the Dutch guilder then, I'll convert some of these amounts into US$ and UK£. In those days US$ 1.00 = UK£ 0.20 = Dutch guilder 2.40.

So for the grocer Grandma paid a little less than a dollar or UK£ 0.19. And the butcher received the royal amount of $ 0.27 or  £ 0.05. (My apologies for not using shillings and pence.)

Although all this bookkeeping may seem a little childish, for Grandma it was a method to control expenses and save money. In the late thirties she surprised my grandfather with the news that she had saved enough money to buy a house! And so they did. I believe they paid some 5.000 Dutch guilders for the house shown below on the right hand side. Now, if that is not an economical housewife, I don't know who is!

14-18 Mispelstraat, The Hague

Nederlandse tekst
Vandaag zouden de grootouders van mijn moeders kant 97 jaar getrouwd zijn. Dat zou wel een unicum geweest zijn maar dat hebben ze niet gehaald. Hoewel, bijna 51 jaar is ook een mooie tijd! Toen mijn Oma en Opa trouwden waren ze 24 en 28 jaar oud. Ik heb helaas geen informatie over de (plaats van de) bruiloft, noch over de genodigden. Maar aangenomen mag worden dat de mensen die in de trouwakte genoemd staan, er in ieder geval bij zijn geweest. Dat zijn:

• de ouders van de bruidegom: Jan de Langen en Johanna Margaretha van den Bosch
• de vader van de bruid: Pieter Doelman
en de twee getuigen:
• de broer van de bruidegom: Bruno Jan de Langen en
• de stiefbroer van de bruid: Anton Mattheus Warendorff

Het burgerlijk huwelijk vond plaats in het toenmalige stadhuis aan de Groenmarkt. Dat is niet zo gek ver verwijderd van de fotostudio van J.C.L. Vermeulen aan de Toussaintkade 11. Daar werd de "officiële" huwelijksfoto gemaakt (zie helemaal bovenaan).

In die eerste maanden van hun huwelijk woonde het paar aan de Hoefkade. Grootvader werkte toen al sinds 1903 op de administratie van Eigen Hulp, een inkooporganisatie voor o.a. kruideniersartikelen met eigen winkels voornamelijk in het Haagse. Opa zou later hoofd van de administratie worden. Thuis zwaaide Oma de scepter. Daar moet niet al te veel betekenis aan gehecht worden maar zij bestierde wel het huishouden. Alle inkomsten en uitgaven werden vastgelegd in haar huishoudboekje. De eerste aantekeningen daarin dateren van 28 december, twee dagen na het huwelijk. Via mijn moeder heb ik de hand op het boekje weten te leggen. Hoewel Oma niet aantekende wat en hoeveel ze kocht, is het toch leuk om te zien hoe de dagelijkse uitgaven toen (halverwege de Eerste Wereldoorlog) lagen.

Kruidenier 2 gulden en 24½ cent (tegen de koers van de euro zou dat € 1,02 zijn)

Slager 65 cent (€ 0,30)

Kolen en turf 1 gulden 35 cent (€ 0,61)

Olie 12 cent (€ 0,05)

Bakker 20½ cent (€ 0,09)

Melk 13 cent (€ 0,06)

Aardappels en groenten 26½ cent (€ 0,12)

Glas 11 cent (€ 0.05)

Zeker met deze getallen klinkt het vandaag-de-dag allemaal wat kinderachtig om zo de uitgaven bij te houden maar voor Oma werkte dat prima. En ze wist er ook nog van te sparen. Aan het eind van de dertiger jaren kon ze Opa, tot zijn verrassing, meedelen dat ze genoeg gespaard had om een huis te kopen. Daar had ze dan wel zo'n 20 jaar over gedaan, maar toch, petje af. Het verhaal wil dat Opa geen idee had dat zoiets tot de mogelijkheden behoorde. Vervolgens kochten ze voor 5.000,= gulden het huis Mispelstraat 18 in Den Haag (zie foto) waar ze tot in de vijfiger jaren zijn blijven wonen.
Het moge duidelijk zijn dat Opa en Oma niet meer onder ons zijn maar ik bewaar de allerbeste herinneringen aan ze!