The case of Missing Maria and a Missing T

For the English text please scroll down.

In Amerikaanse genealogische kringen, en misschien in Engelse ook wel, heet een genealogisch probleem waarvoor ondanks vaak jaren zoeken, geen oplossing te vinden is, een brick wall. Elke genealoog heeft er wel een paar. Eén van de mijne is om eindelijk eens wat meer duidelijkheid te krijgen over de herkomst van één van de betovergrootvaders van onze jongste kleinzoon Tobias Hendrik Miebies. Ik schreef al eerder over hem en zijn moeder.

Frans Schulze
(private coll. Mrs. Stam-Schulze)

Zijn naam is Frans Schulze (geb. 4-4-1880, overl. 9-10-1952, beide in Amsterdam). Hij is de natuurlijke zoon van Maria Johanna Francisca Schulze en de vraag is nog steeds, wie is zij en waar is ze gebleven? Ter verhoging van de geheimzinnigheid wordt in de geboorteakte aangetekend dat zij woonachtig is Samarang, een gebruikelijke benaming van Semarang op Java. De hiernaast afgedrukte foto van Frans wekt de suggestie dat hij (ook) Indisch bloed heeft.

Om uit te vinden wie Maria is, waar zij vandaan komt en waar ze gebleven is, kunnen veel bronnen geraadpleegd worden. In eerste instantie heb ik Indische bronnen geraadpleegd waaronder de befaamde Regeringsalmanak en het blad De Indische Navorscher. Mannen met de naam Schulze komen wel voor maar een koppeling met Maria is niet te maken. Dan (o.a.) de scheepstijdingen in oude kranten doorzocht (Delpher) want ze moet toch vanuit Indië hier naar toe gekomen zijn. Ook WieWasWie brengt geen soelaas. Nu zijn van de naam Schulze wel een paar varianten te bedenken maar het gegeven dat Maria drie voornamen heeft, kan wel  nuttig zijn bij het doen van verder onderzoek.

Het echtpaar Box/Scheeffer

Frans Schulze (geb. 4-4-1880) wordt geboren op het adres Marnixstraat 100, Amsterdam. Daar woont het echtpaar Gerrit Box/Hendrika Scheeffer. In het bevolkingsregister wordt ook Frans op dit adres genoemd met de toevoeging ‘pleegkind/-zoon’. Hij woont daar sinds zijn geboorte want zijn moeder is dan al uit beeld. Er moet dus wel een bijzondere relatie zijn tussen de familie Box/Scheeffer enerzijds en Frans Schulze anderzijds. En niet alleen omdat het echtpaar Frans in huis neemt. Wanneer Frans in Bussum wordt begraven (14-10-1952), wordt hij te ruste gelegd in het graf van zijn pleegmoeder die daar al sinds (kort na) 10-8-1904 ligt. Bijzonder? Of is er misschien iets anders aan de hand?

Family tombstone with a.o. Hendrika Box-Scheeffer
and Frans Schulze

Een veronderstelling zou kunnen zijn dat er een familieband is tussen één van de echtelieden en Frans. Echter, zoeken naar een relatie Box/Schulze of Scheeffer/Schulze levert alweer niets op.

Al met al ben ik al een jaar of acht met tussenpozen op zoek naar helderheid.

Rotterdam

Nederlandse archieven hebben de gelukkige hebbelijkheid om steeds meer informatie digitaal beschikbaar te stellen. Het loont dus de moeite om zo af en toe je brick walls tegen het archivale licht te houden om te zien of nieuwe gegevens je weer een stapje op weg kunnen helpen. Zo keek ik recent op archieven.nl, een site die aanzienlijk breder van opzet is dan WieWasWie. Omdat ook in de 19^e eeuw verschrijvingen van familienamen niet ongewoon zijn, liet ik de naar mijn idee niet veel voorkomende combinatie van voornamen, Maria Johanna Francisca, los op de database van archieven.nl. Het voordeel daarvan is dat ook eenmalige verschrijvingen in de achternaam dan naar voren komen. Dat leverde toch nog 3495 hits op. Die kan je gaan doorzoeken maar wanneer je de achternaam als volgt toevoegt: S*, dan houd je er nog maar 275 over. Na het alfabetisch sorteren van de voornamen kom je als enige kandidaat op blz. 2 een Maria Johanna Francisca Schultze (met een t in de naam) tegen. Zij is in het Rotterdamse alleenstaandenregister opgenomen. Daar staat dat ze op 1-10-1865 geboren is in Palembang, een stad op Zuid Sumatra.

Als dit “mijn” Maria is, zou het wel betekenen dat ze nog maar 14 jaar oud was toen ze haar zoon Frans kreeg. Erg jong, maar het kan. En Schultze kan met mondelinge communicatie gemakkelijk Schulze worden. Betekenisvoller is misschien wel dat beide Maria’s een Indische connectie lijken te hebben.

In het register staat aangetekend dat ze op 5-10-1887 is ingeschreven in Rotterdam en op 30-11-1889 weer weggaat, nu naar Heijthuijsen. Ze wordt in Rotterdam ambtshalve uitgeschreven. Dus of ze helemaal vrijwillig gaat, is maar de vraag. In Rotterdam woont ze in de Hoogstraat 305 bij ene Bièvre; haar beroep is winkeljuffrouw. Verder geen gegevens.

Wat doet iemand vertrekken naar Heijthuijsen?

Heijthuijsen is een dorpje in de buurt van Roermond. Het verdiende indertijd zijn meer dan lokale bekendheid met het gegeven dat er in de 18^e/19^e eeuw twee gestichten huisden. Daar werden halve en hele wezen opgevangen en misschien ook wel kleine crimineeltjes. Het zou mij niet verbazen indien ook jonge ongehuwde moeders daar naartoe gestuurd werden. Die gestichten zijn het St. Elisabeth en De Heibloem. Zowel de bevolkingsregisters van het dorp als de naamlijsten van de gestichten zijn beschikbaar via het onvolprezen zoekakten.nl. Alle daarvoor in aanmerking komende films heb ik doorgenomen maar Maria blijft spoorloos. Helaas zijn de naamlijsten van de gestichten nou juist voor het jaar dat Maria daar waarschijnlijk is aangekomen -1889- minder dan compleet. Dus helaas geen uitsluitsel over het verblijf van Maria daar.

Familiebanden

Nu duidelijk is dat Maria mogelijk geen Schulze heet maar Schultze, is het ook weer tijd om de banden die er zijn tussen de het echtpaar Box/Scheeffer, de pleegouders van Frans, en de al eerder gevonden moeder van Hendrika Scheeffer nog eens na te gaan. Zij blijkt Catharina Josephina Schultze te heten! Enig verder spitten levert de onderstaande fragment-parenteel op. Bij IIb.1 staat het echtpaar Box/Scheeffer.

Generatie I

I.                    Johan Hendrik Schultze, ovl. voor 21 feb 1839, tr. met Maria Francisca Cobbenratte,      ook: Coppenrath, ovl. voor 21 feb 1839.

                      Uit dit huwelijk 3 kinderen:

1.                  Frederik Ferdinand, geb. circa 1797, ovl. (ong. 56 jaar oud) te Maastricht op 29 jan 1853, volgt IIa

2.                  Catharina Josephina, geb. circa 1803, ovl. (ong. 64 jaar oud) te Deventer op 14 nov 1867, volgt IIb

3.                  Adolph Stanislaus, geb. verm. Munster op 10 nov 1806, ovl. (77 jaar oud) te Princenhage op 11 nov 1883, tr. met Maria Roberdina Catharina Reeder te Banka ([N.O.I.] in 1834, ovl. te Princenhage op 13 mrt 1887. Uit dit huwelijk geen kinderen bekend.

                      Noot: Er is lichte twijfel of de eerste zoon wel een zoon van dit echtpaar is. Bij zijn overlijden worden zijn ouders vermeld als Hendrik Schultze en Maria Francisca Coppenrath.

Generatie II

IIa.                Frederik Ferdinand Schultze, zn. van Johan Hendrik Schultze (I) en Maria Francisca Cobbenratte, geb. Ruthen (D) circa 1797, gepensioneerd kolonel Oost Indisch Leger, ovl. (ong. 56 jaar oud) te Maastricht op 29 jan 1853, tr. met Johanna Adriana Kerckhoffs, geb. te Alkmaar op 3 jun 1806, ovl. (80 jaar oud) te Maastricht op 10 mrt 1887.

                      Uit dit huwelijk 6 kinderen waarvan:

1.                  Wilhelmina Friderica Maria Johanna, geb. te Semarang [N.O.I.] op 17 apr 1843, ovl. (46 jaar oud) te Maastricht op 20 feb 1890. Zij is ongehuwd.

2.                  August Frederik Adriaan, geb. te Weltevreden [N.O.I.] op 6 jan 1845, 2e luitenant, ovl. (76 jaar oud) te Nijmegen op 1 dec 1921, tr. (resp. 29 en ong. 18 jaar oud) te Maastricht op 17 sep 1874 met Ida Henrietta van Prehn ook: van Pretin, geb. te Brummen circa 1856, ovl. (ong. 73 jaar oud) te Nijmegen op 7 jun 1929. Uit dit huwelijk geen kinderen bekend.

IIb.                Catharina Josephina ook: Josepha Schultze, dr. van Johan Hendrik Schultze (I) en Maria Francisca Cobbenratte, geb. Munster (D) circa 1803, ovl. (ong. 64 jaar oud) te Deventer op 14 nov 1867, tr. (resp. ong. 36 en ong. 34 jaar oud) te Deventer op 21 feb 1839 met Hendrikus Martinus Scheeffer, geb. Texel circa 1805, meester-schilder.

                      Uit dit huwelijk 3 dochters:

1.                  Hendrika, geb. te Deventer op 5 mei 1840, ovl. (64 jaar oud) te Bussum op 10 aug 1904, tr. (resp. 36 en ong. 48 jaar oud) te Amsterdam op 19 apr 1877 met Gerrit Box, zn. van Gerret Box en Maria Catriena Smit, geb. te Amsterdam circa 1829, koopman, ovl. (ong. 58 jaar oud) te Amsterdam op 5 jul 1887. Uit dit huwelijk geen kinderen.

2.                  Maria Francisca Louisa, geb. te Deventer circa 1842, ovl. (ong. 5 jaar oud) te Deventer op 31 aug 1847.

3.                  Catharina Josephina, geb. te Deventer op 26 jan 1844.

  

Mijn hoop was er natuurlijk op gevestigd ook Maria in deze opstelling tegen te komen maar helaas, dat is niet het geval. Niettemin zijn er wel aanknopingspunten. Maria’s doopnamen zijn Maria Johanna Francisca. (Eerste) kinderen worden dikwijls vernoemd naar de grootouders. Zij zou dan vernoemd kunnen zijn naar oma Maria Francisca Cobbenratte en, v.w.b. Johanna, naar opa Johan Hendrik Schultze.

Gezien de vermoedelijk geboortedatum van Maria, 1-10-1865, zou zij van de generatie van de kinderen van het echtpaar Schultze/Kerckhoffs kunnen zijn. Maar vader Schultze is al in 1853 overleden dus dat sluit die mogelijkheid uit.

In ieder geval is Maria’s vader ook een Schultze geweest (tenzij Maria ook een natuurlijk kind is). Haar vader zou dus een andere zoon van het echtpaar Schultze/Cobbenratte kunnen zijn. Er zijn mij twee maar zonen bekend: Adolph Stanislaus (geen kinderen bekend) en zijn oudere broer Frederik Ferdinand (wel een Indische geschiedenis maar te vroeg overleden). De zoektocht gaat dus voort. Niettemin ben ik er redelijk van overtuigd dat de Rotterdamse Maria Johanna Francisca Schultze dezelfde is als de moeder van Frans Schulze. Waarom?

1.  Ze hebben dezelfde drie voornamen;
2.  Ze hebben beiden binding met Indië;
3.  Het is aannemelijk dat Maria J.F. Schulze in feite Schultze heet getuige de ondertekening, tot twee keer toe, van onderstaande advertenties door haar zoon Frans. Informatie die hij ongetwijfeld van zijn pleegmoeder gekregen heeft.

Frans using last name Schultze

Alhoewel het rond Maria nog steeds behoorlijk duister is, kan op grond van de genoemde argumenten veilig worden aangenomen dat de wijziging van de familienaam Schultze naar Schulze heeft plaatsgevonden op 6 april 1880 toen dr. Maurits Meijers aangifte deed van de geboorte van Frans en de ambtenaar de t liet verdwijnen.
Toch vreemd, lijkt mij, dat je er na al die tijd achter moet komen dat je voor hetzelfde geld een andere achternaam gehad had kunnen hebben...

Birth certificate of Frans Schulze, Amsterdam 4-4-1880

Alhoewel er iets meer duidelijkheid over Maria lijkt te zijn gekomen, zijn de raadsels rondom haar persoon nog niet opgelost. Sommige brick walls laten zich maar langzaam afbreken, steentje voor steentje...

Brick walls

Every genealogist is entitled to a few brick walls. One of mine concerns the great-great-grandfather of our youngest grandson Tobias Hendrik. There is an earlier blog about him.

His name is Frans Schulze (born Apr. 4, 1880, died Oct. 9, 1952 both in Amsterdam). He is the natural son of Maria Johanna Francisca Schulze. And she is my main brick wall as we don’t know where she came from nor do we know where she went to after the birth in Amsterdam.

The birth certificate mentions that she lives in the city of Semarang. That is on the island of Java in present day Indonesia. But in those days it was a Dutch colony, the Dutch East Indies. The picture of Frans suggests that he is of Indian descent.

To find out where Maria came from and where she possibly went to, I consulted a variety of sources including Indian ones and old newpapers. All-in vain.

The address where g-g-grandfather Frans is born is the home Gerrit Box and Hendrika Scheeffer. Apparently mother Maria disappears after the delivery because the central population administration of the city of Amsterdam only shows Frans living in with the Box/Scheeffer couple. Next to his name it is mentioned that he is their foster son… It is safe to assume that there must be a special relationship between them. That assumption is strengthened by having knowledge of the fact that when Frans was buried some 72 years later, he came to rest in the same grave as his foster mother Hendrika Scheeffer!

It is safe to assume that there are family ties involved. But both the Box as well as the Scheeffer family have no ties with anyone called Schulze.

Rotterdam

Dutch archives are in the fortunate habit of constantly adding newly digitized records. So it is useful to check now and then whether there is new information available. The Maria I am looking for has three given names: Maria Johanna Francisca. Any combination of three names facilitates looking in databases, certainly if you can use wildcards. So in this case I could use a wildcard to circumvent the many (one time) spelling variants of last name Schulze. Despite this I still “achieved” close to 300 hits. But one of those hits stood out. There was a record of a Maria Johanna Francisca Schultze, just one letter difference with Frans’ surname.

The record is from the singles register in Rotterdam. It mentions that Maria has been born in Palembang which is also in the Dutch East Indies(!). Her birth date is Oct. 1, 1865. If this is “my” Maria, the record suggests that she was 14 when delivering her baby in Amsterdam. Very young but not impossible.

According to the register she leaves Rotterdam on Nov. 30, 1889 for Heijthuijsen, a small village in Dutch Limburg. In the past there have been some institutions there taking care of orphans etc. Possibly also for girls with illegitimate children. I searched the (incomplete) records of these organizations but in vain, no trace of Maria.

Since it has become clear that Maria’s last name may be Schultze i.s.o. Schulze, it is time to recheck the possible ties between either Box or Scheeffer and Schultze. And that appears to be a useful exercise! The family name of the mother of Hendrika Scheeffer appears to be Schultze.

Looking further into her ancestors, I developed the genealogy shown earlier in this blog. Obviously I had high hopes that Maria would pop up somewhere but regrettably that was not the case.

Until some 50-70 years ago it was quite customary that children were named after their grandparents. Now, Maria's given names correspond with Maria Francisca Cobbenratte and Johan Hendrik Schultze. And Maria could very well be their grandchild. The only problem is that I have not been able to find the generation in between, her parents. However, if these people lived for a long time in the Dutch East Indies, as many people did, that is not surprising. Many Indian archives, if any, did not survive storage in that hot and humid climate.

Still, I feel the Amsterdam and the Rotterdam Maria could be one and the same person. Here are three reason why.

1.         Their three given names are the same;
2.         They both have an Indian connection;
3.         When the foster mother of Frans dies, he twice signs ads in the paper with “F. Schultze”. Regarding both as printing errors does not seem realistic. It is quite possible that this knowledge came from his foster mother.

Based on these arguments it is safe to assume that when the birth certificate of Frans was drawn up on Apr. 6, 1880, family name Schultze was changed to Schulze. That’s what you get if you don’t check verbal communication! That t is gone forever. At the same time it's one of the cheapest methods to have your name changed :-)

Although a few more details have become known about Maria Johanna Francisca, her origin and destination are still in the dark. Some brick walls are firmer than we like to think…

How far did my ancestors move?

Under this title Yvette Hoitink published a post in her blog wondering a.o. why her ancestors moved between birth and death. Or why they did not. To visualize the distances her ancestors covered, she designed a chart. It covers six generations and shows the distance in kilometers between the place of birth and the place where an individual died. Although Yvette does not mention how she measured these distances, I took the distance as the crow flies. Google has a simple tool to do this*. So my chart looks as follows:

My pedigree chart showing distance between place of birth and place of death in kilometers

Without going in too much detail, the following may be worth noting.

• Out of the 63 persons shown in the chart 21 did not move at all (or returned to their place of birth), 14 men and 7 women. Five couples remained in their place of birth.
• 18 persons moved but remained in the region where they were born. They moved 22 kilometers or less. Only 5 out of these 18 were men.
• 8 persons moved more than 100 kilometers, 5 men and 3 women. Three men were in the military. The man covering the longest distance was a soldier who died in the Dutch East Indies back in 1834.
• Not considering the soldiers on average men moved 50 kilometers, women a little less: 46 kilometers.
• Due to a lack of geographical information the distance for 7 people could not be calculated (yet).
• The impression is that if men moved this was mainly for economical reasons.
• For whatever it is worth the average distance over which people moved is 35 kilometers. This figure does not include the soldier who died in the Far East. When including this person the average comes to 246 kilometers. In Yvette's chart the overall figure is 17 kilometers. That is because 31 people did not move at all (vs 21 in my chart).

I thank Yvette for coming up with this idea. Hopefully many people will make a similar chart!

* Go to Google Maps, click on the place of birth, right click on your mouse, select <measure distance> and click on the place where that person died.

Update August 27, 2017
The chart shown above is based on my pedigree chart. The one below shows the apparently more travel happy ancestors of my wife.

My wife's pedigree chart showing distance between place of birth and place of death in kilometers

For this chart I made similar observations

• Out of the 63 persons shown in the chart 13 did not move at all (or returned to their place of birth), 6 men and 7 women. Just one couple remained in their place of birth.
• 12 persons moved but remained in the region where they were born. They moved 22 kilometers or less. 7 out of these 12 were men.
• 9 persons moved more than 100 kilometers, 4 men and 5 women. As far as I know none were in the military. 
• On average men moved 38 kilometers, women marginally more: 39 kilometers.
• Due to a lack of geographical information the distance for 6 people could not be calculated (yet).
• The  impression is that here more couples started travelling after their marriage: 10 couples versus just 6 for my ancestors.
• For whatever it is worth the average distance over which people moved is 43 kilometers. In Yvette's chart the overall figure is 17 kilometers. That is because 31 people did not move at all (vs only 13 in this chart). 

Update September 5, 2017
Looking at the two charts I believe the first one (mine) is very much of what is to be expected. The majority of movements can be considered as local movements. Out of the 63 persons 39 remained in (or returned to) their place or region of birth. It is safe to say that the majority saw no (economical) need to move a greater distance than 22 kilometers. The situation in the second is somewhat different. As is demonstrated by the dark brown sections on the right, my mother-in-laws' family covered the longest distances. They all came from the northern part of the country (Groningen) where the unemployment level in those days was relatively high. For the larger part they moved to the west i.c. to IJmuiden and The Hague. The remainder of the chart resembles my chart: local movements galore!

By the way, I wonder how the chart of someone living in the States, Canada, Australia etc. would compare to ours. I suspect that charts displaying mainly small countries such as The Netherlands, will look quite different.

Sibbekunde / sibbeology

For the text in English please scroll down.

Ariër-verklaring uit het bankwezen
Bron: NIOD

Het is niet onmogelijk dat de al iets oudere genealoog, maar ook wel ouderen in het algemeen, de rillingen nog over de rug lopen bij het horen van het woord sibbekunde. En dat heeft zo z'n redenen.
Maar eerst iets over de betekenis van het woord. Sibbe is een o.a. uit het oudhoogduits afkomstig begrip dat zoveel betekent als (bloed)verwantschap, familie, geslacht. In de 19e, begin 20e eeuw had het woord sibbekunde dezelfde betekenis als het woord genealogie nu. Maar waar komen dan de eerder genoemde rillingen vandaan? Het is altijd verleidelijk om een ander de schuld van iets te geven maar in dit geval is het wel terecht. Het komt door de Duitsers en meer precies, door de nationaal-socialisten tijdens de 2e wereldoorlog. Want, en ik bedoel het zeker niet zo vrolijk als het misschien klinkt, als je Joden wilt gaan vervolgen, dan moet je wel weten wie Jood is en wie niet. En in dat kader werd de zogenoemde ariërverklaring "uitgevonden". Om zo'n officiële verklaring te krijgen, moest je dus weten wie je voorouders waren en daar kwam de sibbekunde om de hoek kijken. Het volstond dan niet dat je zelf een stamboom in elkaar knutselde, daar was een overheidsinstantie bij betrokken. Tijdens een zoektocht naar gegevens over mijn vader, trof ik een document aan dat die overheidsbemoeienis klip en klaar aantoont.

Mijn vader werkte in die dagen in Den Haag bij het Departement van Binnenlandsche Zaken. Op een bepaald moment, ergens in de tweede helft van 1942, werd besloten dat het Departement (grotendeels) moest verhuizen naar Apeldoorn. Hetzelfde gold voor het Dept. van Justitie. De precieze reden voor dit besluit ken ik niet. Omdat ik bv niet wist wanneer hij, met mijn moeder, naar Apeldoorn verhuisde, ben ik naar het Nationaal Archief getogen om o.a. dat uit zoeken. Er bestaan archieven van de afdeling waar hij werkte, de afd. Algemeen Secretariaat en Comptabiliteit (ASC). Daarin vond ik dat de verhuizing in de eerste drie weken van maart 1943 heeft plaatsgevonden. Hij kwam te werken op de Willem de Zwijgerlaan 13. Samen met mijn moeder ging hij wonen op de toenmalige Parkweg 6.
Maar dit terzijde. Al bladerend door dit archief liep ik aan tegen een rapport over het onderzoek naar de personeelsbezetting van de Centrale Dienst voor Sibbekunde d.d. 28 oktober 1943. Men voorzag dat er te weinig personeel zou zijn om ook wetenschappelijk sibbekundig onderzoek te doen. Dit omdat men het te druk had met aanvragen van afstammingsbewijzen van particulieren en met "die van door bepaalde Regeeringsinstanties aanhangig gemaakte aanvragen of opdrachten tot het instellen van een onderzoek naar de afstamming van bepaalde personen, meestal met het doel om te weten te komen of deze personen al dan niet van Joodschen bloede zijn." De eerste bladzijde van dit rapport staat hieronder weergegeven.
Hier staat dus onverbloemd dat:
- de overheid i.c. het Dept. van Binnenlandsche Zaken direkt verantwoordelijk was voor het afgeven van ariërverklaringen en impliciet voor verklaringen dat personen wel van Joodsche bloede waren;
- de overheid bovengenoemde faciliteit ook financierde;
- de overheid i.c. "bepaalde Regeeringsinstanties" een zekere rol hadden in het aanwijzen van Joden met alle gevolgen van dien.
Uit de eveneens afgedrukte brief wordt duidelijk dat met "bepaalde Regeeringsinstanties" (ook) Duitse instanties werden bedoeld.
Hierboven staat niets nieuws maar als je het allemaal zo onverbloemd ziet staan...
Goed dat er archieven zijn, zo blijven feiten bewaard!

1e blz. Rapport Centrale Dienst voor Sibbekunde 28-10-1943
NA archiefinv. 2.04.50 inv.nr. 242

Beslissing afstamming één joodse grootouder

Bovenstaande brief afgedrukt met vriendelijke toestemming van de heer Paul Welling, waarvoor dank! Zijn blogs over dit onderwerp vindt u hier en hier.

Sibbeology
I looked up this word in both my Oxford and Webster dictionary but there is no such word. So it probably doesn't exist. Still it may serve my purpose, I'll try to explain. In Dutch there are two words for genealogy: genealogie and sibbekunde. The first one resembles the English equivalent, the second one goes back to the old high German word sippa meaning kinship, relatives. Also in old English we know the word sibb with a similar meaning. A.o. the word sibling is derived from sibb. Now how does one call the hobby, activity or science if you like, of investigating who your sibbs are? Sibbeology? Probably not but in this post it acts as the equivalent of the Dutch word sibbekunde. What I want to say is this. The word 'genealogy' in Dutch is commonly used and perfectly acceptable; the word 'sibbeology' is not.
The reason for this is that during WW2 'sibbeology' was used to determine whether or not one was of Jewish descent. Obviously the occupying German nazis were involved in this practice but also Dutch civil servants. Initially, to be employed by the Administration, one had to make a statement about one's descent. That was called an Aryan statement, see the first illustration in this post. In 1940/41 this statement was used to make an inventory of Jews in The Netherlands. Later the presence of Jewish ancestors in the declaration was sufficient reason for dismissal.
Having read the above you will understand that people in Holland, in particular the older generations, dislike the use of this word because of its connotations.

My father was a civil servant working in the Department of Internal Affairs in the early 40-s. When visiting the National Archive in The Hague to find out more about his career there, I ran into a report on the organization dealing with 'sibbeology' (the second illustration shows page 1 of the report). The thing that struck me was that it so openly mentioned the official involvement with the registration of Jewish people. The report was written to consider an apparent request to increase the number of staff so that sufficient attention could be paid to a more scientific approach of 'sibbeology'. The present staff, the report states, was too busy with the handling of requests to establish whether or not people were of Jewish descent...
The report clearly demonstrates that:
- the Administration i.c. the Dept. of Internal Affairs was actively involved in the facilitation of Aryan statements as well as in establishing whether people were to be considered Jewish or not;
- the Administration funded the 'sibbeology' organization;
- certain government institutions were active in pointing out who was a Jew and who was not.
The letter shown in the third illustration shows that 'certain government institutions' included German organizations overseeing Dutch civil servants. It mentions the Generalkommissar für Verwaltung und Justiz (General Commissioner for Administration and Justice).
The facts mentioned above are not new. But seeing it all written down in a business like manner is kind of disturbing, to put it mildly.
The above once more demonstrates why archives are indispensable institutions when it comes to historical fact finding.

Summary holidays -2017- Samenvatting vakantie

For the English text please see after the maps.

The Gironde ferry between Royan and Le Verdon

De samenvatting van 2015, in 2016 zijn we niet weggeweest, begon met de volgende tekst: 

"Gewoontedieren zijn wij! Altijd maar naar Frankrijk, nooit es naar ergens anders. Tja, inderdaad, dat is zo maar alles heeft z’n redenen. Kijk, wij bespreken nooit een vakantie en we zijn daarom altijd vrij om te gaan (of niet) en te staan waar we willen. Geen stress van een IPB-reisje, niet je hele hebben en houden bij de security op Schiphol moeten laten zien, geen urenlange vertragingen op zuideuropese vliegvelden waarvan je niet eens wist dat ze bestonden en ook geen annuleringsverzekering hoeven afsluiten. Met de auto door Frankrijk, zoveel ontspanning vind je nergens, echt niet!"

Als ik dat zo teruglees, dan zijn we dit jaar wel van ons geloof gevallen. Nou ja, niet helemaal maar toch wel een beetje. Ten eerste zijn we niet alleen naar Frankrijk geweest maar ook naar Italië en, min of meer letterlijk, en passant ook naar België, Oostenrijk en Duitsland. Dat kwam enerzijds door de uitnodiging van broer Jan om weer eens naar zijn vaste verblijf in Italië te komen, en anderzijds door Jeanne's wens om de Italiaanse bloemenrivièra te zien. Daarnaast wilde ze wel eens via Duitsland terug. Op de tweede plaats hebben we deze keer ook meer hotels vooruit geboekt, via trivago.nl. Dat werkt goed, het nadeel is waarschijnlijk wel dat je bestookt gaat worden met aanbiedingen en vragenlijsten. Meestal boekten we maar één dag van te voren, maar toch. Dat boeken werd voornamelijk ingegeven door de hoge temperaturen. Als je na een hele rit in de warmte ergens aankomt, dan ontbreekt bij mij de zin om nog eens op jacht te gaan naar een redelijk geprijsd hotel. Dan ga ik liever rechtstreeks naar een adres waarvan ik weet dat we er tegen een redelijke prijs terecht kunnen, om daar vervolgens eerst eens lekker onder de douche te gaan staan.

En zo hebben we onze "principes" voor een deel ingeruild en toch een fijne, en voor ons doen, lange vakantie gehad. Want nog nooit bleven we 26 dagen weg. Ook reden we nooit het aantal kilometers dat we nu gereden hebben: 4589 stuks. Omdat we relatief veel over autoroutes enz. hebben gereden, kwam het gemiddeld benzineverbruik uit op 1:11,5. En dat is, vind ik, niet slecht voor een RAV4 van 10 jaar oud waarmee we deze vakantie de 170.000 km mijlpaal zijn gepasseerd. In totaal verstookten we ruim 400 liter euro95 tegen een gemiddelde prijs van € 1,472. Italië langs de autostrada spande de kroon met een prijs van € 1,88/ltr. Bij Leclerc in Soustons waren we bijna € 0,50/ltr goedkoper uit: € 1,309.

Ook deze keer vertrokken we eind mei. De route was als volgt met de overnachtingsplaatsen in het blauw en tussen haakjes het aantal overnachtingen (indien >1). Ook nog een paar [uitstapjes].

Castricum - Rijswijk - Beneluxtunnel - Bergen op Zoom - Liefkenshoektunnel - Zelzate - Gent - Jabbeke - Duinkerken - Calais - A29 exit 9 - Doudeville - Saint-Valéry-en-Caux - Doudeville - A29 - Pont de Normandie - Caen - Avranches - Rennes - Redon - Drefféac - Saint-Nazaire - Pornic - Saint-Jean-de-Monts - Challans - Bournezeau - La Crèche - Saintes - Royan - Le Verdon - Soulac sur Mer - Vendays-Montalivet - Hourtin Plage - Hourtin - Carcans - Lacanau - Marcheprime - Castets - Azur - Vieux-Boucau-les-Bains (9) - [Soustons] - Soustons - Peyrehorade - A64 exit 6 - Orthez - Pau - Tarbes - A64 exit 25 - Montesquieu - Sabarat - Foix - Verniolle - Fanjeau - A61 - Carcassonne - A61 - Narbonne - A9 - Montpellier - A9 exit 27 - Lunel - La Grande Motte - D62 - D979 - N113 - A9 - Nimes - Arles - A54 - A8 exit 37 - Frejus - St. Raphaël - D559 - Agay - D559 - Anthéor - Mandelieu-La Napoule - A8 exit 40 - A10 - Marina di Andora - A10 - Genua - A12 - Marina di Massa (2) - A12 - A11 - Lucca - A11 - A1 - SP101 - San Donato in Poggio (4) - [Castellina in Chianti] - SP101 - A1 - A22 - Modena - Verona - Bolzano - A22 - Vipiteno - A22 - Brenner - A13 - Innsbruck - A12 - A93 - A8 - München - A9 - Ingolstadt - A9 - Nüremberg - A3 - D470 - Adelsdorf - D470 - A3 - Würzburg - Frankfurt - Cologne - Düsseldorf - Duisburg - Emmerich - A3 - A12 - Arnhem - Utrecht - A2 - A9 - N203 - N513 - Castricum

Op de kaart ziet dat het zo uit:

The first part of the trip...

... and the last part

Hoewel we de neiging hebben nogal eens in ons bekende plaatsen te overnachten, hebben we deze trip toch een aantal nieuwe slaapplaatsen ervaren. Het zijn: Hourtin Plage, La Grande Motte, Marina di Andore, Marina di Massa, Vipiteno en Adelsdorf. M.u.v. de laatste twee zijn het allemaal toeristische kustplaatsen die in het voorseizoen nog wel te doen zijn maar in juli/augustus zou ik ze niet aanraden. In totaal hebben we op 13 verschillende adressen geslapen. De gemiddelde hotelkosten, vaak incl. ontbijt, bedroegen ruim € 87 per nacht. Dat is wat hoger dan in voorgaande jaren maar dat komt waarschijnlijk doordat we niet of nauwelijks in de wat goedkopere Logis de France-hotels hebben overnacht.

Op de weersomstandigheden was niets aan te merken, soms een beetje bewolkt, twee dagen echt regen en voor het overige zon, soms zelfs een beetje veel.

Al met al een fijne vakantie met misschien wat veel kilometers. Dus of dat voor herhaling vatbaar is...


Summary 2017 holidays

The La Grande Motte assiette de charcuterie

Our usual summer holiday destination is France. And this time is no exception however, we added a visit to my brother and his wife in Italy. To avoid a detour by going back again via France, we took the homebound route via Austria and Germany. All in all that resulted in a 26 day long trip spending 4,589 kilometers on the road. Our Toyota RAV4 did well, it did not confront us with any problem. Somewhere north of San Donato in Italy we passed the milestone of 170,000 kms on the clock. On average the RAV4 consumed 8.7 liters of unleaded euro95 every 100 kms. The fuel prices in Europe differ. In a French Leclerc supermarket we paid € 1.309/ltr and on the Italian autostrada € 1.88/ltr. So the price for a pizza may not be too bad, it is sort of compensated by Italian fuel tax measures.

This year we left on May 30. You’ll find the route below with the overnights in blue and the number of overnights in parentheses (if >1). Also two [side trips].

Castricum - Rijswijk - Beneluxtunnel - Bergen op Zoom - Liefkenshoektunnel - Zelzate - Gent - Jabbeke - Duinkerken - Calais - A29 exit 9 - Doudeville - Saint-Valéry-en-Caux - Doudeville - A29 - Pont de Normandie - Caen - Avranches - Rennes - Redon - Drefféac - Saint-Nazaire - Pornic - Saint-Jean-de-Monts - Challans - Bournezeau - La Crèche - Saintes - Royan - Le Verdon - Soulac sur Mer - Vendays-Montalivet - Hourtin Plage - Hourtin - Carcans - Lacanau - Marcheprime - Castets - Azur - Vieux-Boucau-les-Bains (9) - [Soustons] - Soustons - Peyrehorade - A64 exit 6 - Orthez - Pau - Tarbes - A64 exit 25 - Montesquieu - Sabarat - Foix - Verniolle - Fanjeau - A61 - Carcassonne - A61 - Narbonne - A9 - Montpellier - A9 exit 27 - Lunel - La Grande Motte - D62 - D979 - N113 - A9 - Nimes - Arles - A54 - A8 exit 37 - Frejus - St. Raphaël - D559 - Agay - D559 - Anthéor - Mandelieu-La Napoule - A8 exit 40 - A10 - Marina di Andora - A10 - Genua - A12 - Marina di Massa (2) - A12 - A11 - Lucca - A11 - A1 - SP101 - San Donato in Poggio (4) - [Castellina in Chianti] - SP101 - A1 - A22 - Modena - Verona - Bolzano - A22 - Vipiteno - A22 - Brenner - A13 - Innsbruck - A12 - A93 - A8 - München - A9 - Ingolstadt - A9 - Nüremberg - A3 - D470 - Adelsdorf - D470 - A3 - Würzburg - Frankfurt - Cologne - Düsseldorf - Duisburg - Emmerich - A3 - A12 - Arnhem - Utrecht - A2 - A9 - N203 - N513 - Castricum

The route is visualized on the two maps above.

Although we are inclined to stay the night in places we were before, we managed to add a couple of new ones: Hourtin Plage, La Grande Motte, Marina di Andore, Marina di Massa, Vipiteno en Adelsdorf. Except the last two they are all beach resorts worth paying a visit in May and June. But I wouldn't go there in the peak season, much too busy.

On average our hotel cost incl. breakfast amounted to € 87/night. That is a little higher than in previous years. Probably the difference is caused by the fact that in the past we made more use of the Logis de France hotels. And they are slightly cheaper.

The weather was splendid, a bit cloudy now and then and two days of rain. But most days were outright sunny with temperatures close to or over 30 degrees Centigrade.

All in all we've had a super holiday. However, it remains to be seen whether next year we'll drive as much as we have done this year...

Medieval Carcassonne seen from an A61 aire

Adelsdorf - Castricum

Uitzicht vanuit het hotel in Adelsdorf

Goed hotel in Adelsdorf en idem restaurant. Een beetje Duits in de wijze waarop ze de eigen regels toepassen. Het restaurant bv gaat pas om 17.30 uur open. Denk dan niet dat je voor die tijd iets kunt drinken, halb sechs ist halb sechs!
Om 8.45 uur gaan we weer op pad voor de laatste 660 km. Want om nou nog een hotel te zoeken in de Ruhrstreek of bij Arnhem... Het is relatief rustig op de weg, wel meer vrachtwagens dan ik verwachtte. Er was toch een rijverbod (met een paar uitzonderingen) voor LKW in het weekend? Wel wat wegwerkzaamheden zo hier en daar maar het verkeer stroomt goed door. In het Ruhrgebied krijgen we de eerste spetters sinds lang op de voorruit en de temperatuur daalt behoorlijk. Om 15.30 uur rijden we de auto de garage weer in. We hebben er 4.589 km opzitten en een mooie vakantie gehad met uitzonderlijk fraai weer.
Binnenkort op deze plaats nog een samenvatting en dan is ook deze vakantie klaar om in de annalen bijgeschreven te worden.
Alle lezers dank voor het volgen van onze vakantie en het plaatsen van commentaar!

Brenner - Adelsdorf

Ook mooi, Oostenrijk

Reisdagen zijn niet de meest spannende dagen, tenminste, liever niet. Er valt dus ook niet veel over deze dag te zeggen. Om de Brenner over te komen, moet je (€ 9,00) tol betalen. Dat kan ook vooraf via een site waar je deze Videomautkarte kunt bestellen. Dat doen wel meer mensen want wij krijgen kaartnummer 11021061795271312230... Als je dat gedaan hebt, is het zaak het zogenoemde Videomautspur, aan de linker kant van de doorgang aan te houden en je kunt zonder te stoppen, wel bitte wat langzamer rijden!, doorrijden als je kenteken voor de videocamera's tenminste leesbaar is.

De verdere reis verloopt zonder grote verkeersproblemen, alleen bij München een beetje vertraging. Na Nüremberg gaan we richting Würzburg maar dat halen we niet. Voor die tijd zijn we het zat en vinden met behulp van de TomTom een hotel in Adelsdorf, een boerendorpje in het Beierse. Het heeft ook een restaurant dus we hoeven niet verder op pad, ook al omdat in Adelsdorf verder weinig te beleven valt. Of het moet de uitrukkende brandweer zijn, die zijn thuishaven om de hoek heeft.
De afstand tot huis is nog zo'n 660 km. Of we dat in één keer doen, hangt af van de omstandigheden.

Breakfast at the Brenner

Een deel van de parkeerplaats bij hotel Brenner

Nou ja, de titel moet u niet te letterlijk nemen want ontbijten doen we morgenochtend pas maar een alliteratie is nooit weg. Het gaat eigenlijk over het diner van vanavond maar eerst even de rit hier naar toe. Vanaf San Donato is het 460 km over de A1 en A22 via Florence, Bologna, Modena, Verona, Trento naar vlakbij de Brennerpas. Veel vrachtverkeer maar weinig oponthoud. Het deze keer vooraf besproken hotel blijkt aan de autostrada te liggen en een welhaast integraal onderdeel van een betaalde, voornamelijk vrachtwagenparkeerplaats te vormen. De toegang is, bij afwezigheid van de receptioniste, volledig geautomatiseerd. De kamers zijn schoon en ruim en, heel belangrijk bij deze temperaturen, de douche is perfect. Een restaurant is er niet maar is wel iets soortgelijks een 100 meter verderop. Je verwacht daar niet veel van maar we hebben er prima gegeten. Van een goede Pinot Grigio via een heerlijke salade, een paar flinterdunne pizza's tot aan profiteroles aan toe. Echt een aanrader als je toch onderweg bent, dit restaurant aan de A22 bij Vipiteno (Sterzing). En de twee glaasjes limoncello, die we aangeboden kregen, hebben niets met het voorgaande te maken. Eigenlijk hadden we wel kunnen weten dat dit een goede eetgelegenheid is; chauffeursrestaurants zijn altijd goed, anders komen ze daar niet...
Morgen naar de Brennerpas en verder.
PS Het enige minpuntje hier, de wifi is niet geweldig.

Castellina in Chianti

Castellina

Vandaag, het was weer de gebruikelijke 30 graden, een sight see tour gemaakt naar bovengenoemd Castellina. Het is een wat toeristisch aandoend dorpje maar het blijft allemaal nog binnen de perken. Het is zeker geen Volendam, je kunt hier gewoon lopen zonder over mede-toeristen te struikelen. Eigenlijk beperkt het toeristische zich tot maar één straat. Veel wijnwinkels, terrasjes en authentieke geveltjes. We hebben ons de lokale wijn, een Vernaccia, goed laten smaken.
's Avonds ons galgenmaal genuttigd in ristorante La Toppa in San Donato. Het doet zijn naam eer aan, echt een toppertje! Mocht u ooit in de buurt komen, doen! En zoals op de tweede foto te zien is, wij waren niet de enigen. Voor degenen die, niet geheel onterecht, denken dat onze vakantie voornamelijk uit eten en drinken bestaat, de kilometerlange weg naar en van het restaurant, hebben we lopend afgelegd...

La Toppa in San Donato

Morgen de eerste etappe naar het noorden.

Poggibonsi en Florence

De ladies op de markt te Poggibonsi

Vandaag op verzoek van de dames naar de markt in het naburige Poggibonsi. Dat is, met temperaturen tegen de 30 graden, geen geringe concessie. Er moet een bepaald soort ondertafellaken aangeschaft worden. Helaas, op de hele markt niet te krijgen.
Voor het overige is de markt een echte gebruiksmarkt: groente, fruit, brood, textiel, dat soort zaken. Weinig spannende dingen dus. Gelukkig kunnen we in een redelijk koele Coöp wel wat boodschappen doen en aan de andere kant van P. een ventilator aanschaffen.
Vanmiddag verwachten we nog een paar gasten, die via Pisa International Airport met een huurauto deze kant opkomen. En vanavond gaan we Remko halen, die in Florence landt. Dus zo wordt deze dag en het huis ook weer gevuld.
Van de rit naar Florence is nog wat te melden. Bij het verlaten van de autostrada weigerde onze credit card dienst. Ook na nogmaals invoeren, geen betalingsaktie en dus gaat dan de slagboom niet open. En dat is pijnlijk want achter je staande automobilisten voeren de psychologische druk natuurlijk wel op. Dat denk je dan tenminste. Maar op een gegeven moment komt er een halve meter tekst uit de betaalautomaat rollen en de boom gaat open. Pffft! Na lezing blijkt dat je alsnog kunt betalen op de site van autostrada. Maar toch wel handig dat de hele betaalsystematiek kennelijk detecteert dat er een stuntel voor de slagboom staat die z'n betaling niet voorelkaar krijgt. In Frankrijk heb ik dit nog nooit gezien of gehoord. Slimme jongens, die Italianen.
De plek waar we hier in Toscane zitten is 's avonds en 's nachts zo goed als vrij van strooilicht. Dus sterren kijken, en herkennen, is een leuk tijdverdrijf. Om dat wat eenvoudiger te maken, is er een leuke app: Sky Map. Nadat je de instellingen van je gps-kompas wat gekalibreerd hebt, richt je je mobiel op de lucht boven (of onder) je en op je scherm zie je precies wat je (niet) ziet met de namen erbij. Leerzaam en ook nog leuk, zullen Facebookers waarschijnlijk zeggen.

Een dag in San Donato

Vandaag is het lekker warm, 30 graden. Dat weerhoudt het gezelschap er niet van lopend naar het een kilometer verderop gelegen dorpje San Donato te gaan. Allerlei beelden van 16 jaar geleden, toen we hier ook al waren, komen weer terug. Zo op het eerste gezicht is er niet veel veranderd.

Pitoresque poortje in San Donato

De middenstand vindt nog steeds op kleine schaal plaats en van ketens a la Kruidvat is gelukkig niets te bekennen.

De lokale koffieshop

San Donato telt zo'n 900 inwoners. De kans dat je door één van hen van de sokken gereden wordt is miniem dus je kunt ongehinderd midden op de weg lopen.

De drukste weg van San Donato

We komen ook nog langs de begraafplaats. Er wordt zowel in de (harde) grond als in de muur begraven. En dat laatste heeft ook wel wat. Je zou denken dat in een land als Nederland, met z'n ruimtegebrek alom, die laatste optie ook wel populair zou zijn. In ieder geval heb ik het bij ons nog nooit gezien.

De begraafmuur in San Donato

's Avonds gaan we pizza eten, buiten natuurlijk. Dat pizza eten is hier toch wel een belevenis. Kennen we in het Nederlands het woord 'pizzabodem', hier zijn die pizza-onderkanten zo dun, dat je je afvraagt waarop de "inhoud" van de pizza nu toch ligt. Echt geweldig! Dat ze verder prima smaken, behoeft geen betoog. Na het nuttigen van een koffie plus digestief, dient de wandeling naar huis als nog een stimulans van de spijsvertering.

Al met al vandaag tweemaal heen en weer naar San Donato gelopen, dat is welgeteld zo'n vier kilometer en het is lang geleden dat ik zo'n majeure inspanning heb gepleegd! Zeker in deze temperaturen. Buurman en bergbeklimmer Dirk kijkt mij in gedachten bestraffend aan wanneer hij dit leest ;-)
Morgen naar de markt in Poggibonsi.

Massa - San Donato in Poggio

Bij het afscheid van onze hotelier vanmorgen, kregen we een fles lokale witte wijn cadeau. Dat is een bijzonder aardige geste en waarschijnlijk haalt ie het eind van de week niet, de fles wijn bedoel ik. Het hotel (Gabrini) was overigens prima, niets op aan te merken, integendeel.
Bij wijze van uitzondering stond er vanmorgen een prettig windje. Dat maakte de warmte een stuk dragelijker. Tijdens een laatste wandeling naar het strand komen we nog een echte Italiaanse muurtekst tegen, een beetje plat maar vooruit. Men vindt het kennelijk niet nodig 'm te verwijderen. Voor de lunch gaan we nog één keer bij de Duitse kampcommandante langs. Ze mag dan een stem van schuurpapier hebben, haar gerechten kunnen de toets der kritiek meer dan doorstaan.
Dan op weg naar San Donato waar familie een deel van de zomer doorbrengt. Waar wij nu een aantal dagen letterlijk en figuurlijk vergast zijn door over boulevards op motoren en in auto's voortjakkerende Italianen, bevinden we ons nu in een soort geluidsvacuüm. Alleen het bescheiden geluid van merel en koekoek bereikt onze oren. Het subtiele geplons dat Jeanne's te waterlating veroorzaakt, neem ik op de koop toe.

Casa del Bosco

De dag wordt afgesloten met een aangeklede caprese en espresso +. Morgen zien we verder.

Een Massa limmerick

Er was eens een middenstander in Massa
Die riep bij 't zien van Jeanne echt geen basta!
Want als hij haar aan zag komen,
Kreeg hij allerlei wilde dromen
Van een steeds maar rinkelende kassa.

Ja mensen, veel meer is er niet te melden of het moest zijn dat je hier kunt merken dat Marina di Massa een buurgemeente is van Carrara, de vindplaats van het beroemde marmer. Waar wij allerlei luxe-associaties krijgen bij huizen met marmeren vloeren, gebruiken ze het hier als stoeprand en als straatsteen. Wie in het veen zit...

Marmeren plaveisel in Marina di Massa

Vanavond nog wel een soort culturele manifestatie hier meegemaakt. Een boekenmarkt gelardeerd met hip-hop- en line dancing, tafeltennisvoetbal en een demonstratie mond-op-mondbeademing. Kort en goed, voor ieder wat wils. Na een warme dag (>30gr) niet echt activiteiten waar je van afkoelt. Niettemin was het uitzicht wat minder hazy dan gisteren:

En Jeanne heeft haar opvouwbare airco maar weer voor de dag gehaald:

Morgen door naar San Donato in het hartje van Toscane.

Van d'ene Marina naar d'andere

Straatje bij ons hotel in Andore,
niet echt een tweebaansweg

Van Marina di Andore naar Marina di Massa, dat is zo'n 200 km verderop langs de kust en dan zit je ook meteen in Toscane. In Andore werden we vanmorgen in een koele 23 graden wakker, een mens raakt snel verwend. Het smalle straatje waaraan ons hotel ligt, kwam vanmorgen tot leven door de wekelijkse rit van de vuilniswagen. Op zich niets bijzonders maar het straatje wordt wel opgesierd door een paar heuse haarspeldbochten. En als ik zeg haarspeld, dan bedoel ik ook haarspeld. Zelfs lopend hadden we gisteravond moeite om ze in één keer te nemen! Maar de chauffeur had niet meer dan één keer steken nodig om de weg naar beneden te vervolgen. En merkwaardig genoeg kwam ik er ook met de RAV4 niet zonder achteruit steken door. Dit tot grote "vreugde" van Jeanne die dit wel weer voldoende waaghalzerij voor dit jaar vindt.
De reis gaat verder via de autostrada waar je continu kunt waarnemen dat Italianen een onverminderd "sportieve" rijstijl hebben, laten we het zo maar noemen. Dat Italië niet meer Verstappen-achtige coureurs voortbrengt, is mij een raadsel.
Onderweg en in Marina di Massa is het weer dik 30 graden. De douche in het hotel is, hoewel koud, dan bijzonder prettig. Ons hotel ligt op een steenworp afstand van de boulevard en het strand. Ook hier staan de parasols weer in rotten van vijf opgesteld.

Parasols in rotten van vijf

De jeugd vermaakt zich door, vergezeld van Jeanne's nog net zichtbare schietgebedje, van een pier af te springen.

Vanavond lekker Italiaans gegeten maar wel in een apart restaurant. Tussen het restaurant zelf en de tafeltjes loopt een straat. Wij zitten dus aan de overkant, in een parkachtige omgeving. De bediening komt ons vertellen dat ze normaal gesproken geen bestellingen opnemen aan de overkant maar vanavond bij wijze van uitzondering wel (omdat het niet zo druk is). En wij kunnen onze bestelling dus gewoon doen, maar ik moet wel mijn naam opgeven: Peter. Het waarom daarvan wordt later duidelijk wanneer een metalen stem uit de keuken, die nog het meest lijkt op een wat snauwende Duitse kampcommandante, mijn naam uitroept en ik het bestelde kan komen halen. En zo gaat het de hele avond: Marco!, Luigi!, Giovanni! Maar de caprese en de lasagna smaken voortreffelijk!

Het restaurant bezien vanaf de overkant

Na afloop nog een ijsje gegeten van het soort waarvoor je vroeger in Den Haag met liefde naar Florentia in de Torenstraat fietste om daar een litertje te halen. Daarna in de relatieve koelte vanaf ons hotelbalkonnetje nog getuige mogen zijn van een Italiaans buurtfeestje in de tuin beneden ons.
Ook morgen blijven we hier en mocht er iets te melden zijn, u bent de eerste die het hoort.

Frejus - Marina di Andore

Vandaag op (be)zoek bij/naar Pascal en Nisreen. Die hebben een aangenaam onderkomen gehuurd bij Pierre et Vacances in Agay. Doorgaans zie je daar uitsluitend Fransen maar daar doet Pascal niet voor onder. Drie jaar Chatou staat ruim gelijk aan het Franse equivalent van onze inburgeringscursus voor beginners (le course citoyen A)

Ten bewijze dat we ze echt gezien hebben

Daarna richting Italië. Eerst nog 20 km over de kustweg slingeren (mededeling voor B.: via Anthior) en dan de A8 op. Vanaf de laatste aire in Frankrijk kunnen we Monaco zien liggen, Wat ons betreft is dat een mooie afstand. Dan Italië in via de bekende autoweg met de vele tunnels. De temperaturen zijn weer hoog dus hoe eerder de afslag naar Marina di Andore opdoemt, hoe beter. Het kost nog wat moeite om onze Albergo la Pineta vervolgens te vinden maar, eenmaal op onze kamer aangeland, worden we beloond met een fraai uitzicht.

Uitzicht vanaf ons balkon. Het grijze betonnen dak nemen we
op de koop toe.

Volgens onze hotelier ligt zijn etablissement 15 - 20 meter boven het niveau van de boulevard. Hij zegt dat de wandeling v.v. een peulenschil is. Het Italiaanse woord daarvoor is pezzo di torta. Maar dat kan ik verkeerd verstaan hebben. In ieder geval besluiten we de gok te wagen en beneden te gaan eten in een aanbevolen restaurant Salsa geheten.

Voor eenvoudige Italiaanse gerechten: Salsa, van harte aanbevolen!

Heerlijk gegeten daar en, nog een Hollandse opmerking, het is relatief goedkoop. Daarna de grote test, lukt het ons om weer naar boven te klauteren en het hoogteverschil te overwinnen? En ja hoor, WE VOLTOOIEN DE REIS NAAR BOVEN maar het was nog een hele duw voor Jeanne. De geur van de belendende bougainville en het zicht op de weerkaatsing van de zonsondergang, vergoeden veel. Het geluid van de meeuwen begint St. Maloose proporties aan te nemen maar wij zullen daar geen last van hebben, wij vallen als een blok in slaap.
Morgen weer verder Italië in.

Onze bougainville

"Zonsondergang"