Born in Semarang

Source: Noordhollands Dagblad
January 21, 2016

The other day I read an article in Dutch regional newspaper Noordhollands Dagblad. It was about plans to revive the old city center of Semarang. For those unaware of its whereabouts, Semarang is situated on the Indonesian island Java. It is the capital of the province Central Java. The city itself has over 1.5 million inhabitants. Today Greater Semarang is the sixth community of the country.
The city has a long history among others as a settlement of the Dutch East India Company, commonly abbreviated as the VOC, the Verenigde Oostindische Compagnie. The old city still looks very European with a church in its center, wide boulevards and nice, spacious housing. Over the years this Dutch heritage deteriorated considerably. Lack of funds and maybe more important, a lack of interest to maintain these buildings erected by the former colonial rulers, caused the state in which it is now. If you add  the humid, hot climate and the heavy traffic passing these buildings every day, the recipe for a disastrous development is there.

The Heerenstraat in the old center of Semarang

However, there seems to be a change of mind in the city. According to The Jakarta Post the mayor of Semarang says he wants to renovate at least 105 buildings in the old center now called Kota Lama. An equivalent amount of € 2,000,000 is said to be available for this project. Tourism supposedly is the stimulus. In any case it is an indirect homage to two Dutch architects viz. Thomas Karsten en K.P.C. de Bazel. The latter one also designed glassware for the Leerdam glass works, but that is different subject.

Fragment of the 1917 city map of Semarang
Source: www.semarang.nl, Semarang Photo Archives
available under CC Licentie 3.0
Kota Lama, the old city center, is in the red rectangle

My interest for this subject is caused by the knowledge that even today there are many people living here in the Netherlands who have been born in the former Dutch Indies. I also happen to have a collection of death notices of people born there (yes, ok, I agree it is a bit peculiar but in case you are interested it may be consulted here). All together there are over 800 notices in my collection now. 8% of these people were born in Semarang. So my guess is that there are still many people here who may be interested in their own place of birth or in that of their parents. Therefore, I tried to find out the old street names used in pre war Semarang. Those names are no doubt part of their family history.

Dutch street names in Kota Lama, the old Semarang city center
To enlarge click on the image.
Map ex Google

Born in Semarang in the year indicated and since deceased mainly here in the Netherlands:

Semarang - Adihardjo 1925

Semarang - Belloni 1950

Semarang - Beukelmans 1924

Semarang - Beukema toe Water 1913

Semarang - Bochove 1939

Semarang - Boot 1936 [1]

Semarang - Borlée 1923

Semarang - Brakel 1923

Semarang - Broekhuys 1923

Semarang - Brouwer 1865

Semarang - Coldenhoff 1934

Semarang - Constandse 1922

Semarang - Cosse 1929

Semarang - de Boer 1924

Semarang - de Groot 1927

Semarang - de Ridder 1948

Semarang - de Vries 1935

Semarang - de Zeeuw 1913

Semarang - Deinum 1918

Semarang - Dinger 1928

Semarang - Dirkzwager 1922

Semarang - Dirkzwager 1924

Semarang - Docters van Leeuwen 1911

Semarang - Dorst 1940

Semarang - Elink Schuurman 1916

Semarang - Elink Schuurman 1921

Semarang - Emmen 1926

Semarang - Erenstein 1939

Semarang - Evers 1941

Semarang - Gülcher 1921

Semarang - Haak ca1892

Semarang - Han 1932

Semarang - Hartog 1921

Semarang - Hartog 1930

Semarang - Hennephof 1932

Semarang - Henseler 1930

Semarang - Hombrink 1916

Semarang - Hötte 1922

Semarang - Houtzager 1940

Semarang - Jäger 1909

Semarang - Janssen 1929

Semarang - Jonkman 1923

Semarang - Jonkman 1925

Semarang - Kahle 1932

Semarang - Karsen 1916

Semarang - Kerlen 1915

Semarang - Kerlen 1917

Semarang - Kerlen 1919

Semarang - Kerlen 1921

Semarang - Kessing 1941

Semarang - Klerks ? 1891 [Wd]

Semarang - Kloppenburg 1917

Semarang - Köehl 1923

Semarang - Kollmann 1854

Semarang - Koster 1949

Semarang - Kouwenaar 1929

Semarang - Lechner 1927

Semarang - Lie 1926

Semarang - Lieder 1926

Semarang - Liem 1920

Semarang - Liem 1922

Semarang - Lincklaen Arriëns 1941

Semarang - Lind 1924

Semarang - Mac Gillavry 1916

Semarang - Mac Gillavry 1931

Semarang - Mac Gillavry 1934

Semarang - Maingay 1929

Semarang - Maingay 1933

Semarang - Maingay 1934

Semarang - Maseland 1931

Semarang - Middeldorp 1928

Semarang - Mijnlieff 1954

Semarang - Moorrees 1925

Semarang - Mual 1930

Semarang - Mulder 1919

Semarang - Muller 1935

Semarang - Nazloomian 1926

Semarang - Nota 1926

Semarang - Oei 1938

Semarang - Oetomo 1925

Semarang - Oosterling 1934

Semarang - Pels Rijcken 1921

Semarang - Provoost 1939

Semarang - Rempt 1924

Semarang - Rens 1932

Semarang - Roegholt 1925

Semarang - Roelofsen 1936

Semarang - Ruys 1912

Semarang - Schenk 1929

Semarang - Schilling 1926

Semarang - Schmutzer 1884

Semarang - Schneider 1930

Semarang - Schuit 1932

Semarang - Sillevis Smitt 1929

Semarang - Smilde 1927

Semarang - Smit 1922

Semarang - Soeters 1926

Semarang - Soffner 1929

Semarang - Soutendam 1923

Semarang - Steffin 1941

Semarang - Tan 1927

Semarang - Tan 1929

Semarang - Telussa 1925

Semarang - Tholen 1928

Semarang - Tjeenk Willink 1924

Semarang - van Barthold 1926

Semarang - van Berkum 1918

Semarang - van Bottenburg 1929

Semarang - van de Graaf 1925

Semarang - van der Fange 1927

Semarang - van der Knoop 1917

Semarang - van der Minne 1923

Semarang - van der Waaij 1931

Semarang - van der Werf 1937

Semarang - van Dijk 1923

Semarang - van Eldijk 1950

Semarang - van Enk 1924

Semarang - van Enk 1925

Semarang - van Garderen 1934

Semarang - van Gemund 1932

Semarang - van Lookeren Campagne 1929

Semarang - van Lookeren Campagne 1931

Semarang - van Marken 1926

Semarang - van Marken 1929

Semarang - van Pernis 1922

Semarang - van Pernis 1929

Semarang - van Putt 1923

Semarang - van Reijen 1938

Semarang - van Rooyen 1951

Semarang - van Rossum 1933

Semarang - van Vliet 1931

Semarang - van Wachem 1929

Semarang - Vergroesen 1930

Semarang - von Meyenfeldt 1917

Semarang - Vosmaer 19..

Semarang - Vunderink 1938

Semarang - Warlich 1931

Semarang - Went 1931

Semarang - Wesly 1935

Semarang - Westbroek 1943

Semarang - Westphal 1938

Semarang - Westra 1921

Semarang - Westra 1932

Semarang - Woerdeman 1952

Semarang - Worst 1940

Semarang - Zecha 1929

Semarang - Zeelig 1950

Semarang - zur Muhlen 1933

Update August 2, 2016: Added some 15 names to the above list.

Update September 5, 2017: Added 70 more names and part of a death notice because a reader recognized the name.

In case you are interested in a particular death notice, please post a comment below or send me an email: patmiebies at gmail dot com.

Eeuwig duurt het langst

Genesis 5:27 Zo waren alle dagen van Methusalem
negen honderd en negen en zestig jaar, en hij stierf.
Bron: Statenvertaling 1637

Sinds Methusalem is de medische wetenschap er bepaald niet op vooruit gegaan. In Genesis 5:27, door onwetende beta-figuren uitgesproken als '5 gedeeld door 27', staat geschreven dat hij 969 jaar oud is geworden. En hij was niet de enige in die familie die een meer dan respectabele leeftijd heeft bereikt. In onze min of meer recente geschiedenis worden mensen die de 100 passeren, al tot de sterken gerekend. Behoudens een enkeling, afkomstig uit landen met een burgerlijke stand die voornamelijk uit overlevering bestaat, is 125 al een vooralsnog onneembare barrière. Niettemin lijkt het aantal mensen dat de 100 jaar passeert, toe te nemen. Dus wie weet.  

Utrechtsche Stads-Courant 3-8-1840
Soldaat Felix was dus van ca 1717

In ieder geval is het zo dat zelfs in onze kleine familie, iemand zich in de rijen der sterken heeft geschaard. Helaas is tante Jo niet meer maar hier kunt u over haar lezen. Haar rouwbrief heb ik opgenomen in mijn verzameling, jawel!, rouwadvertenties van mensen die de 100 jaar hebben gehaald. Die verzameling is nog niet zó oud maar voldoende groot om er wat cijfertjes uit te distilleren, cijfertjes overigens die maar weinig waarde hebben. Immers, mijn verzameling pretendeert niet compleet te zijn, niet van elke eeuweling heb ik voldoende gegevens en daarnaast is het zo dat mensen die een rouwadvertentie laten plaatsen, niet representatief zijn voor de hele bevolking. Dus met al deze voorbehouden hoop ik dat u het volgende lezenswaard vindt.

In totaal heb ik nu 317 rouwadvertenties in mijn verzameling. Vrouwen bewijzen weer eens zeer aanwezig te zijn: 236 dames, bijna 75%, hebben de overhand. De 317 personen worden gemiddeld 101 jaar, 11 maanden en 8 dagen. Maar ook hier wint het zwakke geslacht het, zij worden ruim 102 jaar oud. De heren vertrekken iets eerder, bijna 101 jaar en 9 maanden na aankomst.

Van 65 personen is mij noch de geboorteplaats noch de plaats van overlijden bekend. En van de overigen staat er tenminste één plaats in de advertentie genoemd. Al met al voldoende gegevens om een gooi te doen naar de provincie waar men het best geboren kan worden indien men tenminste voornemens is ouder dan 100 jaar te worden.

Ogenschijnlijk geven Zuid en Noord Holland de beste garantie voor een "eeuwig" leven. Maar schijn bedriegt. Deze twee provincies hebben ook het hoogste inwonertal dus wanneer daar de meeste 100-jarigen vandaan komen, is dat niet zo verbazingwekkend. Een juistere maatstaf is om te kijken naar hoeveel 100-jarigen er voor komen op elke b.v. 100.000 inwoners. Omdat alle geboorten in dit verhaal rond 1910 hebben plaatsgevonden, heb ik per provincie naar de inwoneraantallen van dat jaar gekeken. Overigens, maar dit geheel terzijde, wist u dat Nederland toen nog maar rond de 6 miljoen inwoners telde? Nu, goed 100 jaar verder, gaan we binnenkort de 17 miljoen passeren. The times they are a-changin!

Aantal 100plussers per provincie
van herkomst per 100.000 inwoners

In absolute zin moet aan deze cijfers niet al te veel waarde worden gehecht omdat alle gegevens zijn afgezet tegen slechts één berekend geboortejaar (1910). Voor het aantal Nederlanders in Ned. Indië was slechts het jaar 1930 beschikbaar, ruim 2 miljoen personen. Dat gezegd hebbende vallen sommige relatieve verschillen wel op. Waarom liggen b.v. Noord en Zuid Holland, Drenthe en Groningen meer dan een factor 3 hoger dan Limburg? Was de lucht daar zo slecht door de mijnen? Hoe komt het dat Ned. Indië dit lijstje aanvoert? Werken de tropen een lang leven in de hand? Of moeten we de uitdrukking tropenjaren tellen dubbel letterlijk nemen? Waarom scoren provincies buiten Holland onderling zo verschillend? B.v. Gelderland vs Groningen. Opvallend is het Zeeuws Vlaamse dorp Hoek. Het telt twee 100-jarigen onder zijn borelingen. Waar Zeeland 3,91 100-jarigen per 100.000 inwoners telt, zou Hoek er op dezelfde schaal zo'n 200 tellen!

Hieronder een cirkeldiagram van de aantallen en percentages per provincie van overlijden plus de meest voorkomende plaatsen. In deze diagram komt een groot aantal plaatsen voor waarvan ik vermoed dat de bewoners over het algemeen een hoger welstandsniveau hebben dan elders. Ik noem in alfabetische volgorde: Bentveld, Bloemendaal, Doorn, Naarden, Velp, Wassenaar en Zeist. Het zou me niet verbazen als die plaatsen ook een relatief hoog aantal particuliere rusthuizen kennen.

In bovenstaande cirkeldiagrammen staan de personen die geboren dan wel overleden zijn in een bepaalde provincie. Omdat ik nieuwsgierig was naar het aantal "honkvasten", in dit geval mensen die binnen hun geboorteprovincie zijn gestorven, hieronder een tabel die daar inzicht in geeft. Bijna de helft (49%) "blijft" dus dicht bij het geboortehuis. Zeeuwen en Friezen het meest, Groningers en Drenten het minst.

Dan moet er natuurlijk nog iets gezegd worden over de bereikte leeftijden van deze groep. Waar komen de alleroudsten vandaan en waar verwisselen zij het tijdelijke met het eeuwige. In de volgende tabel is in de kolom '100jr+' het aantal jaren weergegeven dat gemiddeld boven de 100 bereikt werd. In de linker tabel zijn de in Drenthe geborenen dus 104,5 jaar oud geworden. Het moge duidelijk zijn dat de Drenthen op alle fronten de nummer 1 positie innemen. Daarbij hoort wel de aantekening dat het hier om relatief kleine aantallen gaat én zowel de oudste (115) als de op één na oudste inwoonster (111) van Nederland (uit deze groep) daar werden geboren en de provincie niet verlieten. Daarnaast zou je kunnen zeggen dat de nummers 2 en 3, geboren in Zeeland en Utrecht, in de loop van hun lange leven naar Groningen en Limburg getogen zijn en daar overleden. Maar dat is te kort door de bocht want onjuist. Die laatste twee provincies hebben de hoge plaats voornamelijk aan eigen geboorten te danken. eerder hebben we gezien dat in Ned. Indië relatief veel 100-jarigen heeft voortgebracht. Uit deze tabel blijkt dat ze gemiddeld het minst oud van allemaal worden, "slechts" 101 jaar. De overige conclusies laat ik aan de lezers.

Voor degenen die misschien denken dat vrijgezellen een wat ontspannener bestaan leiden, en dus ook ouder worden, ben ik nagegaan hoeveel mensen uit mijn verzameling ongehuwd waren. Maar dat was, aan de hand van de tekst van de rouwadvertentie, niet voor iedereen vast te stellen. In ieder geval kwam ik niet verder dan 30, dat is net geen 10%. Geen idee hoe dat getal zich verhoudt tot dat van de totale bevolking.

Hoe groot de kans is dat twee echtelieden beiden de 100 passeren, ik heb geen idee. Maar het gebeurt wel degelijk.

Een gelijke vraag kan gesteld voor de kans om op je verjaardag te overlijden. Een beetje macaber misschien maar ook dat gebeurt.





.



















In mijn verzameling eeuwelingen bevindt zich ook nog een bekende Nederlander. Het is Jaap Havekotte. Jaap wie? hoor ik menigeen denken. Havekotte was de fabrikant van de beroemde Vikingschaats, zonder hem geen kampioenen. Zijn necrologie stond in NRC Handelsblad van 25 april 2014.

Diemen, 16-3-1912  -  Hilversum 23-4-2014

Tot slot één van de, zo niet de oudste inwoner die Nederland ooit gehad heeft: Hendrikje Schipper. Zij werd ruim 115 jaar, stelde haar lichaam ter beschikking van de wetenschap en wist op die manier ook na haar dood nog te verbazen. In de NRC werd gemeld dat ook de moeder van Hendrikje de 100-jarige leeftijd had bereikt maar dat is niet juist. Die werd geboren op 6-2-1862 en overleed op 29-11-1961. Het scheelde dus niet veel maar de 100 heeft ze niet gehaald.

Hendrikje van Andel-Schipper
Smilde 29-6-1890  -  Hoogeveen 30-8-2005
Foto: AD De Dordtenaar

De inschrijving van de geboorte van Hendrikje Schipper
te Smilde (Dr) op 30-6-1890

Hierboven hebt u kunnen zien en lezen waartoe een merkwaardige verzameling kan leiden. Zoals al eerder opgemerkt, alle cijfertjes en diagrammen moet u niet al te serieus nemen want dit is bepaald geen representatieve dataset. Ik blijf de rouwadvertenties van deze eeuwelingen sparen en wie weet komt er dan in de toekomst nog wel eens een vergelijkbare blogpost. Want één ding is zeker, het aantal personen dat in de toekomst 100 jaar en ouder zal worden, neemt alleen maar toe. Of we ooit bij Methusalem in de buurt komen, wie zal het zeggen. Misschien moeten we dan eerst maar eens bedenken of dat een aangenaam vooruitzicht is.
Met dank aan Willemies van der Velden die mij de inspiratie voor dit blog verschafte!

Geraadpleegde bronnen:
Berichten van Ingrid Stokreef op div. Yahoogroups
Bevolkingsatlas van Nederland - NIDI
De demografische geschiedenis van de Indische Nederlanders - NIDI
Familieadvertenties CBG
www.delpher.nl
www.online-familieberichten.nl
www.wiewaswie.nl