Op 1 mei
a.s. is het 150 jaar geleden dat Castricum door
een spoorlijn met de rest van de wereld verbonden werd. De trein, toen nog
stoomtram geheten, ging noordwaarts via Heiloo naar Alkmaar en zuidwaarts via
het al langer van spoor voorziene Uitgeest, naar o.m. Haarlem. Het H.IJ.S.M.-spoor
werd niet alleen voor het vervoer van personen gebruikt maar ook van duinzand. Zo
gingen in 1892 ruim 480 treinen met 130.000 m3 zand naar de nieuw
aan te leggen begraafplaats St. Barbara in Amsterdam. ’t Is een wonder dat er
überhaupt nog duinen in deze streken zijn.
In de
ochtend van 15 juli 1879 wordt in Haarlem een zandtrein uit Castricum verwacht. Gewoontegetrouw inspecteert de
spoorwegbeambte van dienst het traject en stoot daarbij nabij het buitengoed Hartenlust op het toegetakelde lijk van
een man die later de, althans één van de, lokale veldwachters blijkt te zijn. Naast
het stoffelijk overschot liggen een paar zakken met kuikens en groenten hetgeen
zou moeten duiden op een dader uit het gilde der stropers. De diepe wonden aan
hals en hoofd, zo constateert het journaille, zijn veroorzaakt door ‘stompsnijdende
werktuigen’ die later blijken te bestaan uit een niet minder dodelijk knipmes.
Al snel valt
de verdenking op de stroper Willem Joosten (39), tapper en tuinman uit Haarlem.
Uiteraard ontkent hij alles maar getuigenverklaringen, o.a. van zijn vrouw
(sic), brengen hem er toe te bekennen. Ook zijn broer wordt als waarschijnlijk
medeplichtige gearresteerd. Van deze laatste wordt tijdens het verdere
onderzoek niets meer vernomen. Wel wordt door Justitie nog huiszoeking gedaan
in o.m. Castricum. Het waarom daarvan en bij wie
blijft ongenoemd, ruimte dus voor een beetje speurwerk.
 |
| Het bevolkingsregister van Castricum met zoon Johannes en vader Willem Joosten in de 80-er jaren van de 19e eeuw |
Wilhelmus
Mattheus [roepnaam: Willem] Joosten, geboren te Velsen op 25 januari 1840, is
de zoon van Willem en Catharina Alders. Naar blijkt is vader Willem op 16
januari 1894 op 86-jarige leeftijd[1]
overleden in ... Castricum. Is hij dan de man
bij wie huiszoeking is gedaan? In het bevolkingsregister van die plaats komt
hij een paar keer voor. Hij woont in de Duinderbuurt (Bakkum) op nr. C N320 en
321 en mogelijk ook in de Oosterbuurt N298. Waarschijnlijk is hij niet het
onderwerp van onderzoek want in Castricum blijkt
ook een oudere broer van de dader te wonen. Het is Johannes Joosten (Velsen, 22
oktober 1838). Hij woont op dezelfde adressen als zijn vader. Is hij dan de
eerder vermelde gearresteerde broer? Waarschijnlijk wel, hij is de enige broer
die hier in Castricum woont. In ieder geval
blijft zijn rol onduidelijk.
 |
| Akte van overlijden van Willem Joosten Strafgevangenis van Leeuwarden 2-2-1885 |
Op 24
februari 1880 staat Willem voor het Gerechtshof in Amsterdam om zich te verantwoorden
voor een uit de hand gelopen diefstal van groente en een paar kuikens. Joosten heeft
bekend dat er een worsteling is ontstaan waarbij hij zijn mes heeft gebruikt
met het fatale gevolg. Daarom eist de Officier van Justitie 25 jaar
tuchthuisstraf wegens doodslag. Joosten wordt een week later veroordeeld tot 20
jaar. Hij zal zijn straf niet uitzitten, op 2 februari 1885 overlijdt Willem,
45 jaar oud, in de strafgevangenis te Leeuwarden.
Of de
weduwe van de veldwachter en haar drie kinderen tevreden zijn met het vonnis,
we weten het niet. Misschien hebben ze wel eens gedacht of dingen niet anders zouden
zijn gelopen wanneer hun vader een minder toepasselijke familienaam had gehad: Abraham van
der Lijke...
En zo heeft
Castricum een rol(letje) gespeeld in een drama
dat zich bijna 138 jaar geleden op slechts 22 km naar het zuiden voltrokken heeft.
PS Een tragisch maar opmerkelijk detail is nog te zien in het overlijdensregister van de burgerlijke stand van Bloemendaal. Op de bladzijde waarop zijn eigen akte van overlijden [d.d. 16-7-1879] staat, heeft Abraham van der Lijke op 12-7-1879 zelf nog het overlijden van een ander persoon aangegeven.
[1] De leeftijd is waarschijnlijk fout genoteerd in de akte van overlijden, Willem
is volgens het BR Castricum geboren op 13 september 1806 en zou dus 87 jaar oud
geworden zijn.